بزرگنمايي:

نسیم گیلان - دستور گروگان‌گیری دختر اوباما را به من نداده بودند!
k ٢.١
٠
شرق / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
نشست روز گذشته فعالان فضای مجازی با وزیر خارجه محمل بازشدن دوباره بحث‌های کهنه شد؛ بحث‌هایی مثل استعفای شبانه وزیر، «برند ظریف» و تیتر جنجال‌برانگیز روزنامه «شرق»؛ «امضای کری تضمین است». این نشست در محل دفتر مطالعات وزارت امور خارجه با حضور تعدادی از فعالان فضای رسانه‌ای برگزار شد که اتفاقا برخی از آنها خبرنگاران حوزه دیپلماسی نبودند.
از آنجا که برخی از حاضران در نشست منتقدان ظریف بودند و عملکرد او را در فضای مجازی مورد نقد قرار داده بودند، یکی از بحث‌های عمده این بود که «برند ظریف» از دست رفته‌ است. وزیر خارجه در‌این‌باره گفت در تمام این سال‌ها نه به دنبال «برند ظریف» که به دنبال «برند ایران» بوده ‌است. او ماجرای استعفای خود را نیز بر اساس همین موضوع تبیین کرد. ظریف درباره شب استعفا یادآوری کرد: «اتفاقا برخلاف تصور بسیاری من آن شب عصبانی نبودم اما بسیار دلخور بودم». وزیر خارجه تشریح کرد: «استعفا دادم چون دیدم ظریف دیگر برند ایران نیست و برای ظریفی که برند جمهوری اسلامی نیست، کار در آن سوی مرز اتفاقا بسیار آسان است ولی من به دنبال این نبودم». ظریف ادامه داد: «اگر می‌خواستم برند ظریف باشم، جایزه صلح نوبل را می‌گرفتم. آن شبی که قرار بود جایزه صلح نوبل را اعلام کنند، یکی از دوستان خارجی زنگ زد به من و گفت سخنرانی‌ات را نوشته‌ای؟ و من به او گفتم خیالت راحت به من نوبل نمی‌دهند. جان کری و خانم موگرینی هم به نوعی پاسوز من شدند چراکه قرار نبود برند یک فرد را دنبال کنم. در صورتی که آن شب [شب استعفا] به یک فرد تبدیل شده بودم. من سال‌ها تلاش کردم مانع این اتفاق شوم اما در آن مقطع این تصور ایجاد شد که ظریف نماینده سیاست خارجی ایران نیست بلکه نماینده یک دیدگاه است آن هم دیدگاهی قابل حذف». ظریف با اشاره به نشست خبری روز قبل رئیس‌جمهور گفت: «از وزارت خارجه توقع نداشته باشید به جای کار روی برند ایران روی برند وزارت خارجه کار کند. اگر آقای روحانی می‌گوید حاضرم به خاطر کشور قربانی شوم، من شش سال پیش گفتم آمده‌ام برای قربانی‌شدن، نه قهرمان‌شدن».
برخی از حاضران در این نشست معتقد بودند عملکرد وزارت خارجه در حوزه اقتصادی ضعیف است و حتی تشکیل معاونت اقتصادی را بیهوده می‌خواندند. برخی دیگر از حاضران در این نشست انتقاداتی به عملکرد سفرا و کارکنان دیپلماسی در دیگر کشورها داشتند و این عملکردها را ضعیف ارزیابی می‌کردند. ظریف در این باره یادآوری کرد که تعداد کارکنان دیپلمات وزارت خارجه بسیار کم است: «هزارو 200 دیپلمات» که با کل کارکنان وزارت خارجه به حدود سه هزار نفر می‌رسد، نسبت به کارکنان وزارت خارجه در کشورهای پیشرفته بسیار کمتر است. او مقایسه‌ای هم با بودجه و امکانات اداره ایران در وزارت خارجه آمریکا داشت.
داستان آن تیتر
یک بحث پرتب‌وتاب که در جلسه عصر روز گذشته بین یکی از فعالان فضای مجازی و ظریف درگرفت، موضوع تیتر روزنامه «شرق» در اول دی 94 بود: «امضای کری تضمین است». این تیتر بارها و بارها از سوی رسانه‌های مخالف برجام به عنوان یک سند و نیز به عنوان یکی از اتهامات عراقچی و ظریف مطرح شده ‌است که با وجود این موضع‌گیری، چرا برجام از دست رفت. این ارجاعات، البته بدون اشاره به متن گزارشی انجام می‌شود که با این تیتر منتشر شده ‌بود. خبرنگار «شرق» حاضر در همین جلسه به توضیح این موضوع پرداخت که این جمله درباره تصویب و امضای قانون «لغو روادید» و بحث محدودیت ویزا نوشته شده بود. این قانون آن زمان توسط رئیس‌جمهور وقت امضا و اجرائی شد. عراقچی دراین‌باره توضیح می‌دهد که وزیر خارجه آمریکا تضمین داده ‌است این قانون بر اجرای برجام تأثیرگذار نباشد.
در این گزارش آمده بود: «جدیدترین اتفاق، قانون جدید ویزا در آمریکاست که نگرانی‌هایی را بر سر اجرای توافق ایجاد کرده ‌است. اما عباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری برجام، با توجه به نامه وزیر خارجه آمریکا خطاب به ظریف معتقد است «این اطمینان برای ما به وجود آمده که اجرای قانون لغو روادید، تأثیری بر اجرای برجام نمی‌گذارد؛ اگر تأثیر بگذارد، مکانیسم‌هایی در این زمینه پیش‌بینی شده است». در ادامه این گزارش شرح داده شده ‌است: «در حالی که ایران، آمریکا و پنج کشور دیگر به دنبال مذاکراتی طولانی توانستند به توافقی در راستای برنامه هسته‌ای ایران برسند، با امضای این قانون، اجرای توافق می‌توانست دستخوش نوسان شود. این موضوع در ایران از سوی وزیر خارجه و برخی نمایندگان با واکنش مواجه شد. به دنبال اعتراض ظریف، جان کری، وزیر خارجه آمریکا، در نامه‌ای خطاب به ظریف نوشت: «تغییرات جدید برای کسب روادید که در کنگره تصویب شده است و دولت اختیار توقف اجرای آن ‌را دارد، به‌هیچ‌وجه مانع ما نمی‌شود که تعهدات خود طبق برجام را اجرا کنیم». عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، درباره این نامه تأکید کرد: «این نامه به امضای وزیر خارجه آمریکا رسیده که همچون نامه‌های با امضای رئیس هر دولت، دارای تعهد حقوقی و سیاسی برای آن کشور است». او اضافه کرد: «این یک نامه معمولی نیست. در روابط بین‌الملل، نامه دو نفر، تعهدآور است که یکی نامه رئیس دولت است و دیگری نامه وزیر امور خارجه. این نامه، امضای وزیر خارجه آمریکا را دارد و اجرای موفق برجام را تضمین کرده است».
ظریف با انتقاد از اینکه این جمله بارها به‌عنوان موضعی درباره کلیت برجام به او و تیم مذاکره‌کننده منتسب شده‌ است، تأکید کرد: «به من دروغ نبندید». وزیر خارجه همچنین گفت: «من چه‌کار می‌توانستم در برجام انجام دهم که نداده‌ام و چه چیزی می‌توانستم بگیرم که نگرفته‌ام؟». ظریف در ادامه تصریح کرد: «دستوراتی را که به من داده ‌شده بود اجرا کردم». او با یک شوخی ادامه داد: «ولی دستور اینکه دختر اوباما را به گروگان بگیرم به من داده نشده ‌بود که انجام دهم». او با این کنایه توضیح داد چیزهایی را که از او خواسته شده بوده انجام داده ‌است. ظریف در همین زمینه به تمام توافقاتی اشاره کرد که ترامپ از آنها خارج شده است. او یادآوری کرد سازمان ملل متحد در پرداخت حق‌الزحمه کارکنانش به دلیل خلف وعده‌های ترامپ با مشکل مواجه شده‌ است: «خب آنها چه‌کار می‌توانند بکنند؟».
از منافع ایران در برجام دفاع می‌کنم نه منافع برجام در ایران
در این نشست، وزیر خارجه همچنین به ارزیابی توافق هسته‌ای برجام پرداخت. به گزارش ایسنا ظریف گفت: «برجام از موفق‌ترین تجربیات کشور در حوزه دیپلماسی و حتی بالاتر است و به این مسئله یقین دارم. هیچ مذاکرات مهمی در 40 سال گذشته نبوده است که به‌طور غیرمستقیم یا مستقیم در آن دخالت نداشته باشم اما برجام حتما از برجسته‌ترین تجربیات جمهوری اسلامی ایران است و اگر 10 سال دیگر هم بگذرد، بازهم همین را می‌گویم». او تأکید کرد: «من از منافع ایران در برجام دفاع می‌کنم نه از منافع برجام در ایران، اگر از منافع ایران دفاع کنم از قدرت خارجی امتیاز می‌گیرم و این خطی است که در مذاکرات برجام دنبال کردم».
او ادامه داد: «من از شما این سؤال را می‌پرسم؛ واقعا چه کسی در ایران دوست دارد درباره‌ ایران آن‌طوری صحبت شود که ترامپ در عربستان صحبت می‌کند؟ برای خیلی از کشورها دیگران تصمیم می‌گیرند اما ما واقعا این مشکل را نداریم. این مسئله تا جایی برای ما و شما به‌عنوان فعالان فضای مجازی و فضای رسانه‌ها مهم است که وقتی یک خبرنگار روس را که واقعا به‌خاطر جاسوسی دستگیر نشده است، می‌گیرند و بعد آزاد می‌کنند، شما باور نمی‌کنید و می‌گویید چرا درباره سایر خبرنگاران از سایر کشورها این‌طور برخورد نمی‌شود». ظریف گفت: «این خبرنگار را از اول نباید می‌گرفتند، اگر یک وقتی شما دلیل دستگیری‌اش را بفهمید، متوجه خواهید شد که واقعا دلیل آزادی‌اش امری طبیعی بود اما این خوب است که شما سؤال می‌کنید و همین سؤال‌کردن نشان می‌دهد که ما کشوری نیستیم [که] تحت اختیار و نظر کسی باشیم. ما انتخاب کردیم طور دیگری باشیم. عادت کردیم سرمان را بالا نگه ‌داریم و این دستاورد بزرگی است و این را به‌عنوان «داده» می‌گیریم؛ چون خون پای آن رفته است و مردم فشارهای زیادی را تحمل کرده‌اند».
آنها که من را دروغگو می‌خوانند، همه از «آلبانی» نبودند
ظریف همچنین گفت: «برخی کمپین‌های رسانه‌ای در حمایت و علیه من تشکیل شد. دوستان آدرس کسانی را که به من اتهام دروغگویی می‌زدند درآوردند، همه‌شان از آلبانی نبودند، اینجا هم هستند دوستانی که شبانه‌روز این زحمت را می‌کشند؛ حتی اگر قرار باشد هم‌صدای دیگران شوند. واقعیت این است در حوزه خارجی باید منافع ملی را در نظر بگیریم.
امروز دوستان و فعالان فضای مجازی از جناح‌های مختلف اینجا هستند و باید بگویم سیاست ما این است که وزارت خارجه را گرفتار سیاست نکنیم. البته من هم نظرات خاص خودم را دارم اما معتقدم نباید درگیر مسائل داخلی باشیم. متأسفانه ما را وارد سیاست‌های داخلی کردند و این به ضرر کشور است. سیاست خارجی وجه‌المصالحه دعواهای سیاسی داخلی نیست؛ چطور است ترامپ اگر بگوید هفت تریلیون دلار در منطقه خرج کردیم و ضرر کردیم، حرفش را تیتر می‌کنیم اما اگر بگوید جان کری از پس ظریف
برنیامد، باور نمی‌کنیم؟».