بزرگنمايي:

نسیم گیلان - سلطان و کابوی
k ٢
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
سعید عابدپور| توافق بین امریکا و ترکیه برای آتش‌بس در نوار مرزی شرق فرات سوریه موفقیتی برای حل مشکل حضور نیروهای پ‌ک‌ک در این شهرها است. برای امریکا و ترکیه این درک مشترک وجود دارد که تهدید تروریستی پ‌ک‌ک بزرگ‌تر از داعش است، خصوصا بعد از حل نسبی مساله داعش در سوریه، ترامپ پ‌ک‌ک را مشکل می‌بیند. این مساله تاحدی می‌تواند چراغ سبز امریکا و حتی روسیه به اردوغان برای حمله محدود به مواضع نظامی این گروهک تروریستی در منطقه به اصطلاح خودمختار روژا تعبیر شود، ولی ترامپ هشت روز بعد از حملات نظامی ترکیه به خاطر فشار مجلس نمایندگان امریکا و محکومیت اکثریت نمایندگان به خارج کردن نیروهای امریکایی از شمال شرق سوریه تغییر عقیده داد. ترامپ که این روزها شمشیر دموکلس استیضاح بالای سرش قرار دارد، به خواست مجلس احترام گذاشت و نتیجه این احترام نامه اهانت‌آمیزش بود که به اردوغان نوشت؛ نامه‌ای که در عرف روابط بین سران کشورها رایج نیست. ترامپ در این نامه به اردوغان توصیه کرد، احمق نباشد و تصمیم بهتری برای این موضوع از جمله قبول نمایندگان کرد این مناطق بگیرد. طبق توافق، نیروهای نظامی کرد باید از شهرهای نوار مرزی خارج شوند. با توافق منطقه امن به عمق 30 کیلومتری در مرزهای شمالی شکل می‌گیرد. اردوغان پیش‌تر گفته بود که ارتش ترکیه تا اخراج نیروهای کرد از مناطق مرزی در سوریه، به حمله نظامی خود ادامه می‌دهد و تهدیدها و تحریم‌های امریکا تاثیری در تصمیم او ندارد. او حتی روز چهارشنبه گفت با معاون رییس‌جمهوری و وزیر امور خارجه امریکا دیدار نمی‌کند. هر چند هر دو را روز پنجشنبه با گرمی به حضور پذیرفت. از سوی دیگر ارتش سوریه و نیروهای روسی در شهرهای منبچ و کوبانی همزمان با خروج نیروهای فرانسوی و امریکایی مستقر شدند. کردها در مقابل مرگ یا پذیرش ارتش سوریه، دومی را پذیرفتند. این همان نیروهای کردی بودند که در هشت سال گذشته مانع از ورود ارتش سوریه به این مناطق شده و منطقه غیرقانونی خودمختار را با حمایت نیروهای امریکایی ایجاد کردند. امریکا به نیروهای کرد به عنوان سدی در مقابل داعش می‌نگریست و کردها در این فرصت پیش‌آمده به تقویت ساختارهای سیاسی و نظامی خود پرداختند. نباید از یاد برد ماجراجویی‌های ترکیه را از آغاز بحران سوریه و تلاش ضمنی برای براندازی حکومت بشار اسد، مهم‌ترین عامل حضور قدرتمند کردهای سوریه در شمال سوریه است.
ترکیه به جای احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه، به نوبه خود برای براندازی اسد و تخریب و ویرانی این کشور کمک کرد. همکاری با امریکا در چارچوب آموزش و تجهیز تروریست‌ها، حتی همکاری نزدیک با داعش بر سر نفت و جذب تعدادی از نیروهای نظامی اسلام‌گرا با پوشش پان‌ترکیسم و آنچه به احیای عثمانی تعبیر شد، مقدماتی را فراهم آورد که شاهد حضور اسلام‌گرایان افراطی از چین، ازبکستان، قرقیزستان، چچن و سایر مناطق در سوریه باشیم. در حمله کنونی به مواضع کردها، نیروهای افراطی سلفی در مقابل تانک‌های ارتش ترکیه حضور دارند. مقام‌های ترکیه البته می‌توانند بگویند این توافق به معنای توقف عملیات است نه آتش‌بس. این نوع طرح موضوع برای افکار عمومی ترکیه چندان قانع‌کننده نیست. چنین به نظر می‌رسد که ترکیه در مقابل تشر کابوی امریکایی کوتاه آمد و به شرایط امریکا گردن نهاد. شاید برخی بگویند اردوغان سیاستمداری هوشیار است و پل‌های پشت سرش را خراب نمی‌کند، ولی از آن طرف زبان منتقدان نیز دراز است که چرا باید وارد یک سیاست نادرستی بشویم و بعد اعتبار و عزت خویش را تخریب کنیم. در اینجا بحث از نگرانی درست ترکیه از خطر کردهای نظامی منطقه روژا نیست. کردها به واسطه حمایت نظامی امریکا احساس می‌کردند متحد نهایی این کشور در منطقه هستند. البته اگر هیلاری کلینتون و طرح‌های صهیونیستی او برای تشکیل کشور مستقل بود، قضیه قابل فهم بود، ولی وقتی سخن از ترامپ و تصمیم استراتژیک او برای خروج نیروهای امریکا از منطقه است، کردها در این معامله بازی خورده‌اند و بقای ترکیه در ناتو مهم‌تر از کردستان سوریه است. اشتباه ترکیه که از سال 2011 با حمایت از سقوط حکومت اسد شروع شد، همچنان وجود دارد. ترکیه باید حکومت اسد را به‌رسمیت دوباره شناخته و برای حل مساله تروریسم و تغییر جمعیتی نوار مرزی شرق فرات با حکومت سوریه همکاری کند، در این صورت بسیاری از عرب‌ها و ترک‌های ساکن شهرهای کنونی کرد دوباره به خانه‌های‌شان بازمی‌گردند و طرح پاکسازی قومی کردها که به آرامی و باخشونت در شهرهای شمالی سوریه انجام داده بودند با شکست روبه‌رو خواهد شد.