بزرگنمايي:

نسیم گیلان - بار گرانی بر شانه معلولان
k ١
٠
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/5863328
-->
روزنامه شهروند / متن پیش رو در شهروند منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
قیمت صندلی‌های چرخدار اروپایی با بهای خودرو برابری می‌کند بازاری‌ها: واردات دیگر صرفه ندارد، از ذخیره انبار می‌فروشیم
فاطمه صفری| پل کمیل، بزرگراه نواب، درست کنار ساختمان‌هایی که آجر قرمز رنگ دارند، پاساژ دودزده قدیمی‌ای وجود دارد که می‌گویند معدن لوازم توانبخشی است. ساختمان چهارطبقه‌ای را که یک‌دست لوازم توانبخشی و بهداشتی دارد، دود گرفته است، تعدادی از مغاره‌داران کرکره‌ها را پایین داده‌اند و در مغازه‌هایشان نیستند. تعداد مشتری‌ها اندک و بازار در سکوت است. دیری نمی‌پاید که سکوت می‌شکند. مردی به دنبال سمعک ارزان‌قیمت است، بی‌خبر، صدایش را بالا گرفته و از صاحب مغازه راهنمایی می‌خواهد. خسته ‌شده، گوشه‌ای می‌نشیند و آهی می‌کشد: «سمعک ارزان‌قیمت در بازار نیست، اگر هم باشد، میکروفنش زود خراب می‌شود، با این اوضاع بازار کسی هم حاضر نیست آن را تعمیر کند. اول‌ سال میکروفنش ١٥٠‌هزار تومان روی دستم گذاشت، حالا هم تعمیر رسیور آن ٢٠٠‌هزار تومان. مگر خودش یک‌میلیون تومان بیشتر قیمت دارد. باید سمعک جدیدی بخرم تا ٦-٥سال برایم بماند، نه اینکه هر روز خراب شود. با این بی‌پولی نمی‌دانم چه کار کنم.» در پاساژ تنها یک مغازه برای فروش سمعک وجود دارد. صاحب مغازه از کمبود تجهیزات پزشکی گلایه دارد: «قیمت سمعک از ٨٠٠‌هزار تومان شروع می‌شود و تا ٦-٥‌میلیون تومان هم می‌رسد، بهای باتری سمعک هم از ١٢‌هزار تومان شروع می‌شود و تا ٢٠٠هزار تومان.»
بیشتر فروشنده‌های پاساژ زن‌ هستند. آنها می‌گویند «اوضاع بد دلار معلولان را به سمت خرید لوازم دست دوم کشانده است.» بیشترشان می‌گویند واردات لوازم معلولان با دلار آزاد انجام‌می‌شود و چون واردات با این قیمت‌ها صرفه ندارد، مغازه‌دارها یا اجناس تلنبارشده در انبارشان را می‌فروشند یا لوازم دست دوم در حد نو را از معلولان می‌خرند تا با تعمیر و تمیزکاری و ٣٠-٢٠‌درصد سود به مشتری‌ها بفروشند. آنها توضیح می‌دهند که عرضه لوازم نو در بازار به شدت کم شده است با وجود خدماتی که جمعیت هلال احمر و سازمان بهزیستی به نیازمندان ارائه می‌کند هنوز تعداد زیادی از خانواده معلولان از شهرستان‌های دیگر به تهران سفرکنند تا بتوانند لوازم مورد نیازشان را پیدا و خریداری کنند.
صندلی چرخدار به قیمت خودرو
ویلچر بیشتر از هر کالای دیگری در دسترس است، اما قیمت‌ها سنگین هستند، چنان‌که گاهی قیمت ویلچر به اندازه بهای خودرو می‌رسد. ویلچرهای این پاساژ قیمت‌شان از ٧٠٠هزار تومان شروع می‌شود و به ٧٥‌میلیون تومان هم می‌رسد. سپیده یکی از مشتریانی است که به دلیل استفاده از انواع ویلچر خوب به بازار و کیفیت اجناس آشناست: «قیمت ویلچر برقی بالاست، اما عمر مفید و طولانی هم دارد، دست‌کم ١٢‌سال به بالا عمر می‌کند.» او بیشتر مشکل تعمیراتی ویلچرها را آسیب باتری آن می‌داند، باتری‌هایی که برای تهیه هرکدام‌شان باید دست‌کم ٣‌میلیون تومان هزینه کرد. قیمت ویلچر‌های معمولی ایرانی هم حدود ٨٠٠هزار تومان است. سمیه که مدت زمانی است ویلچرنشین‌ شده است، برای تعمیر صندلی چرخدارش آمده: «ایرانی است و دو سال عمر کرده، برزنتش هنوز خراب نشده، اما می‌خواهم آن را عوض کنید. چقدر می‌شود؟‌» مغازه‌دار بدون آنکه مکثی کند، پاسخ می‌دهد: «‌نو بخرید به‌صرفه‌تر است. برزنت‌هایی که داریم، ١٥٠‌هزار تومان به بالاست.»
دو مرد جوان در آستانه ورودی یکی از مغاره‌ها ایستاده‌اند و با یکدیگر صحبت می‌کنند، یکی از آنها مدیر فروشگاه است. مرد جوان نگاهی به اجناسش می‌کند تا با دقت بیشتری بگوید چند مدل ویلچر دارد: «اینجا از ویلچر ٧٠٠‌هزار تومان به بالا داریم، در چه بازه قیمتی می‌خواهید»، به ویلچری که ایرانی است، اشاره می‌کند: «این همان ویلچر ارزان‌قیمت ٧٠٠‌هزار تومانی است.» به نظر می‌رسد ویلچرهای مغازه‌اش را دسته‌بندی کرده باشد؛ ویلچر‌های ایرانی، چینی، اروپایی و آمریکایی.» اینجا از اجناس گران‌قیمت مدل‌هایی در مغازه‌ها وجود دارد. فروشنده‌ها می‌گویند این وسایل خریدار زیادی ندارد. گران‌ترین‌شان همان جنس تک‌خال آمریکایی با ٧٥‌میلیون تومان است که قابلیت‌های زیادی هم نسبت به ویلچر‌های دیگر دارد، هم برانکارد است، هم ویلچر و هم تخت. سایر برندهای اروپایی صندلی‌های چرخدار بازه قیمتی متفاوتی دارند، البته تنوع محصولات‌شان هم کم نیست حداقل قیمت ویلچرهای اروپایی از ٥‌میلیون تومان شروع می‌شود و به ویلچرهای تمام اتومات ٣٠‌میلیون تومانی می‌رسد. حمید که نزدیک به ١٠‌سال است در این پاساژ مغازه دارد، به «شهروند» می‌گوید انحصار واردات صندلی‌های چرخدار دست نهادی دولتی است و بازار آزاد، قیمت‌ها را تعیین نمی‌کند: «فعلا این نهاد هم تحریم شده است و معلوم نیست در انبارهای این سازمان چقدر صندلی چرخدار وجود دارد و وضع ذخایرشان چطور است؟»
مراجعه برای تعمیر ٤٠‌درصد بیشتر شده است
مغازه‌دارهای پاساژ می‌گویند بیشتر مشتری‌ها برای خرید ویلچرهای دست دوم یا تعمیر می‌آیند. مرد میانسالی که ویلچری را مغازه‌به‌مغازه می‌چرخاند، وارد مغازه حمید می‌شود. گویا به دنبال مناسب‌‌ترین قیمت برای تعمیر ویلچرش می‌گشت، به نظر می‌رسد با آخرین مغازه که همین جا باشد، به توافق رسیده است. با انگشت اشاره چند ویلچری را که بیرون از مغازه به نمایش گذاشته، نشان می‌دهد: «دوتا از این ویلچر‌ها ایرانی است، از همان ٧٠٠‌هزار تومانی‌ها که نشان‌تان دادم و دوتای دیگر ٥‌میلیون تومانی و اروپایی است. قیمت صندلی‌های چرخدار نو و دست دوم بین ١٠ تا ٣٠‌درصد با یکدیگر تفاوت دارند که البته این تفاوت قیمت بستگی به میزان کیفیت ویلچر دست دوم دارد. البته ما هر دست دومی را نمی‌خریم و معمولا زمان خرید دقت می‌کنیم که سر پا باشند و ترجیحا استفاده زیادی از آن نشده باشد وگرنه خریداری‌نمی‌کنیم.»
کاسبان پاساژ می‌گویند این روزها مراجعه معلولان برای تعمیر لوازم‌شان حدود ٣٠ تا ٤٠‌درصد بیشتر شده است. اما تنها این بازار نیست که لوازم دست دوم را در آن خرید و فروش می‌‌کنند، بلکه شیپور و دیوار هم راه را برای خریداران این لوازم بازگذاشته‌اند. با این حال، فروشندگان راسته نواب می‌گویند که مردم ترجیح می‌دهند اجناس دست دوم را از مغازه‌ها خرید کنند. یکی از خریداران دلیل خریدش از مغازه‌دارها را توضیح می‌دهد: «در مغازه‌ها اجناس تمیز و تعمیر می‌شوند و در صورت بروز عیب و ایراد می‌توان صاحب مغازه را پیدا کرد. اما اشخاصی که در فضای مجازی آگهی می‌دهند، هویت‌شان فقط خط تلفنی است که خاموش می‌شود.»
ویلچر فقط ویلچر چینی
مغازه دیگری در همان راسته است و محصولات توانبخشی دارد، اما سوت‌وکور است و چند مرد مسن دور هم نشسته‌اند. حال‌وروزشان چنگی به دل نمی‌زد که برای همین سر درددل مردان کهنسال باز می‌شود: «‌سود فروش لوازم معلولان برایشان خیلی پایین است و حالا که قیمت ارز جهش داشته است، به هیچ عنوان نمی‌شود سراغ واردات رفت، چون اگر قرار باشد واردات این کالاها با دلار آزاد انجام شود، قیمت‌ها سر به فلک می‌کشد.» او ادامه می‌دهد: «درحال حاضر بازاری‌ها از ذخایر انبارشان استفاده‌می‌کنند و اگر بخواهیم همین الان یک ویلچر وارد کنیم، باید دست‌کم ٤‌هزار یورو پول بدهیم که با نرخ بازار آزاد نزدیک به ٥٤‌میلیون تومان تمام شود.»
«وقتی کالا وارد نشود و عرضه کم باشد، همین می‌شود که قیمت لوازم توانبخشی سر به فلک می‌کشد. سری به خیابان جمهوری بزنید تا متوجه حرفم بشوید.» این را یکی دیگر از مردان درون مغازه می‌گوید و دوستش بحث را پی می‌گیرد: «الان در بازار فقط ویلچر چینی می‌بینید و ویلچر اروپایی تقریبا پیدا نمی‌شود.» ویلچر چینی و اروپایی با هم تفاوت دارند، برای همین بیشتر خریداران تمایلی به خرید ویلچر‌های ایرانی نشان نمی‌دهند. او که ٥٠‌سال است فروشنده لوازم توانبخشی است، درباره این تفاوت توضیح می‌دهد: «بستگی به وضع بیمار دارد. مثلا امکان زخم بستر گرفتن در ویلچر‌های ایرانی و چینی بسیار بالاست، درصورتی که برای ویلچر‌های اروپایی احتمال کمتری وجود دارد. ضمن اینکه عمر ویلچرهای چینی و ایرانی کمتر است و زودتر دفرمه می‌شود، چون ویلچر‌های ایرانی و چینی سنگین هستند، در صورتی که صندلی‌های چرخدار اروپایی سبک هستند، اما باز هم ویلچر‌های چینی یک درجه بهتر از ویلچر‌های مونتاژی ایرانی هستند، برای همین است که قیمت‌شان هم بیشتر است.»
مسافران معلول تهران
کاسبان پاساژ می‌گویند پیداکردن لوازم توانبخشی در شهرستان‌ها دشوار است و مشتری‌های زیادی از سایر شهرهای ایران به تهران می‌آیند تا لوازم مورد نظرشان را پیدا کنند. می‌گویند بعضی لوازم مثل سمعک خوب یا تشک‌های مواج که برای معلولان زمینگیر استفاده می‌شود، در خیلی از شهرستان‌ها پیدا نمی‌شود، به همین دلیل مسافران زیادی برای تهیه ابزار توانبخشی مورد نیازشان راهی تهران می‌شوند. البته در همین پاساژ هم تمام لوازم موردنیاز معلولان در یک مغازه پیدا نمی‌شود و گاهی ناچارند برای پیدا‌کردن یک قلم کالا کل پاساژ را بچرخند. به‌عنوان مثال مغازه‌ای که روبه‌روی در ورودی پاساژ واقع شده است، تنها واکر و توالت‌های فرنگی قابل حمل می‌فروشد. نگاهی به اجناسی می‌اندازم که روبه‌روی مغازه ردیف کرده است: «واکر چرخ‌دار کوتاه ٢٣٥هزار تومان، واکر بدون چرخ کوتاه ٦٥‌هزار تومان و واکر بلند بدون چرخ ١٣٠‌هزار تومان برچسب قیمت خورده‌اند.»
تقاضای پوشک بزرگسال نصف شده است
لوازم بهداشتی سالمندان و معلولان قیمت‌های بالایی دارند و مغازه‌دارها می‌گویند مشتری‌هایشان برای این لوازم به شدت ریزش داشته است. یکی از آنها وقتی متوجه می‌شود با خبرنگار صحبت می‌کند، مکالمه تلفنی‌اش را قطع می‌کند و بدون وقفه توضیح می‌دهد‌: «قیمت‌ها را نپرسید، از وقتی دلار گران شد، دیگر مشتری برای ما نمانده است، اگر هم باشد به سختی و ارزان‌ترین اجناس را خریداری می‌کنند.» فروشندگان لوازم بهداشتی توانبخشی می‌گویند پوشک بزرگسالان برندهای مرغوب ٩ عددی بسته‌ای ١١٠‌هزار تومان است، اما معمولا مشتری ندارند. برندهای ایرانی ١٠ عددی و ١٤ عددی هستند و ٥٢ و ٥٤‌هزار تومان قیمت دارند که مشتری‌شان بیشتر است. قیمت گاز استریل بین ٢٥ تا ٧٠‌هزار تومان است و چسب‌های مخصوص درد عضلات بین ٧٠ تا ١٥٠‌هزار تومان قیمت دارند. دستکش استریل ٥٠عددی ٩٠‌هزار تومان، سوند به همراه کیسه آن هر عدد بین ١٥٠٠ تا ٢هزار تومان و چک پانسمان ٤٠ تا ٤٥‌هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.
٢٠‌میلیون تومان هزینه‌های غیرقابل انکار برای معلولان
«‌یک معلول در ‌سال حداقل نزدیک به ٢٠‌میلیون تومان هزینه دارد‌.» این حرف نیماست که ٢٤‌سال آزگار است روی صندلی چرخ‌دار می‌نشیند: «آدمی که تازه قطع نخاع‌شده با کسی که ٢٠‌سال است قطع نخاع‌شده فرق دارد، چراکه در ابتدا ممکن است آسیب کمتر باشد، اما به تدریج و با گذشت زمان آسیب‌های ناشی از قطع نخاع بیشتر می‌شود که این مسأله روی هزینه‌ها هم تأثیر می‌گذارد. با گذشت زمان باید از تشک‌های مواج استفاده کرد تا مشکلاتی مانند زخم بستر به وجود نیاید. این تشک‌ها نزدیک به ٧‌میلیون تومان قیمت دارد و اکثر افراد به دلیل قیمت بالا از آن استفاده نمی‌کنند. یک ویلچر مدل میرا هم اگر بخواهیم بخریم ٩‌میلیون تومان می‌شود. اگرچه می‌گویند این ویلچرها ١٢‌سال به بالا عمر می‌کنند، اما بیشتر از ٣ و ٤‌سال نمی‌توان از آنها استفاده کرد.» به گفته او ٨٠‌درصد معلولان و افراد دارای ضایعه نخاعی بی‌اختیاری ادرار دارند و مجبور به استفاده از کیسه ادرار، سوند و پلاتون هستند که تنها برای این مورد ماهیانه ٧٠٠هزار تومان هزینه دارد. کمی سکوت می‌کند و ادامه می‌دهد: «هزینه تردد معلول با افراد عادی متفاوت است‌. دولت و شهرداری‌ها باید چنین امکان‌هایی را برای یک معلول در نظر بگیرند.» نیما حرف آخر را می‌زند: «اما کسی به ما توجه ندارد.»