بزرگنمايي:

نسیم گیلان - آیا بیانیه‌ها بحران لیبی را حل می‌کنند؟
٠
٠
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6000187
-->
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن در آخرین خبر به معنای تایید تمام یا بخشی از آن نیست
شهاب شهسواری/ کشورهای اروپایی در پی نشست روز یک‌شنبه برلین اعلام آمادگی کرده‌اند که برای کنترل اوضاع در لیبی و حفاظت از صلح به این کشور نیروی نظامی اعزام کنند. لورنزو گوئرینی، وزیر دفاع ایتالیا و آنگرت کرمپ کارنبائر، وزیر دفاع آلمان تایید کرده‌اند که در صورت تصویب شورای امنیت سازمان ملل متحد حاضر به اعزام نظامیان خود برای حفاظت از صلح در لیبی هستند. بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا هم تاکید کرده است «اگر صلحی وجود داشته‌ باشد، آماده اعزام نیروهای حافظ صلح به لیبی هستیم.» نشست برلین، پنجمین نشستی است که در طول دو سال گذشته برای پیدا کردن راهکار سیاسی در لیبی برگزار می‌شود، پاریس، رم، مسکو و ابوظبی میزبان کنفرانس‌های مشابهی بوده‌اند که هیچ یک به جلوگیری از ادامه تنش‌ها در لیبی منجر نشد. با این حال نشست برلین با حضور روسای جمهور و نخست‌وزیران روسیه، ترکیه، فرانسه، مصر، ایتالیا و بریتانیا به میزبانی مشترک صدر اعظم آلمان و دبیرکل سازمان ملل متحد و حضور وزرای خارجه کشورهایی چون امارات متحده عربی و امریکا، رییس کمیسیون، رییس شورا و هماهنگ‌کننده ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا و روسای جمهور الجزایر و جمهوری دموکراتیک کنگو و نماینده چین، بلندپایه‌ترین نشست میان بازیگران اصلی بحران لیبی بود که تاکنون برگزار شده ‌بود.
بیانیه پایانی این نشست در 55 ماده عمدتا بر حفظ آتش‌بس، ممنوعیت صادرات سلاح به لیبی، تشکیل کمیته بین‌المللی تحت نظارت سازمان ملل متحد بر اجرای آتش‌بس، عدم دخالت طرف‌های خارجی، تقسیم منابع نفت خام میان طرف‌های درگیر و آغاز روند گفت‌وگوهای سیاسی برای برگزاری انتخابات و تشکیل دولت تاکید دارد. بر اساس برخی گزارش‌ها، خلیفه حفتر، نظامی پیشین لیبیایی- امریکایی که رهبری گروه شبه‌ نظامی قدرتمند ارتش ملی لیبی تحت حمایت امارات متحده عربی، مصر، عربستان سعودی و فرانسه را در اختیار دارد از امضای بیانیه پایانی خودداری کرده است. همچنین به نوشته رسانه‌ها رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه با همراهی تعدادی از اعضای هیاتش محل کنفرانس را پیش از برگزاری ضیافت شام ترک کرده است. هر چند به نوشته خبرگزاری تاس روسیه، ترک جلسه پیش از پایان برنامه‌ها به معنای مخالفت ترکیه به نتایج این اجلاس نبود. امانوئل ماکرون، رییس‌جمهور فرانسه که کشورش یکی از اصلی‌ترین حامیان خلیفه حفتر، فرمانده شبه ‌نظامیان مخالف دولت به رسمیت شناخته ‌شده بین‌المللی است در این نشست بدون نام بردن از ترکیه و روسیه با اظهارات تندی خواهان عقب‌نشینی و خروج همه نیروهای خارجی از خاک لیبی شد. تیم ایتون، پژوهشگر موسسه چتم‌هاوس چندان نسبت به نتایج عملی این نشست خوشبین نیست. او به الجزیره می‌گوید:«گزارش‌های اولیه از نتیجه نشست، نشان‌دهنده امضای یک بیانیه پایانی است که بیش از هر چیز یک توافق شفاهی است و فقط در صورتی قابل اجراست که اراده همه طرف‌ها کاملا بر اجرای آن باشد، اما اگر اتهام‌ها در مورد نقض آتش‌بس همزمان با برگزاری این نشست درست باشد خیلی زود همه نتایج این نشست هم زیر سوال می‌رود. خیلی زود روشن می‌شود که آیا اراده‌ای برای اجرای نتایج نشست برلین وجود دارد یا نه.» این پژوهشگر مسائل شمال آفریقا و خاورمیانه معتقد است:«نشست برلین می‌توانست یک گام مهم رو به جلو باشد اما تجربیات پیشین از فقدان اراده بین‌المللی برای اجرای کامل تحریم تسلیحاتی لیبی نشان می‌دهد که نتایج این نشست را نمی‌توان جدی گرفت.»
بر اساس گزارش‌های خبری، شرکت ملی نفت لیبی که تحت نظارت دولت وفاق ملی در طرابلس فعالیت می‌کند، روز یکشنبه همزمان با برگزاری نشست برلین اعلام کرد که شبه نظامیان تحت فرمان خلیفه حفتر خط لوله نفت شهر بندری زاویه را بسته‌اند و صادرات نفت خام تولیدی میدان‌های نفتی الشراره و الفیل لیبی را متوقف کرده‌اند. یک روز قبل از آن هم شبه ‌نظامیان با حمله به تعدادی از میادین نفتی در شرق لیبی، تولید نفت در این میادین را متوقف کرده ‌بودند. روز یکشنبه همچنین گزارش‌هایی از حملات هوایی و توپخانه‌ای از سوی شبه‌ نظامیان تحت فرمان خلیفه حفتر به طرابلس، پایتخت منتشر شد، حملاتی که می‌تواند نخستین نقض فاحش آتش‌بسی باشد که یک هفته قبل از آن و در پی دیدارهای پشت سر هم ولادیمیر پوتین با آنگلا مرکل و رجب طیب اردوغان اعلام شده ‌بود.
لیبی از سال 2011 و از زمان دخالت ناتو برای برکناری نظام حاکم در این کشور در بحران داخلی قرار دارد و گروه‌های مسلح متعدد در این کشور در حال نبرد با یکدیگر هستند. از همان زمان نیز شورای امنیت سازمان ملل متحد، تحریم تسلیحاتی بین‌المللی علیه این کشور را تصویب کرده است. بر اساس قطعنامه 1970 صادرات هر گونه سلاح به لیبی از سوی کشورهای عضو سازمان ملل متحد ممنوع است. در دو سال گذشته نیز شورای امنیت با تصویب قطعنامه‌های 2292 و 2357 و در سال جاری قطعنامه 2420 به تمدید تحریم تسلیحاتی و اجرای دقیق آن از جمله نظارت کامل بین‌المللی بر آب‌های ساحلی لیبی و توقیف کشتی‌های سلاح در آب‌های بین‌المللی نزدیک به لیبی رای داده است با این حال بازیگران قدرتمند حاضر در بحران داخلی لیبی از جمله فرانسه، مصر، امارات متحده عربی و روسیه بدون کوچک‌ترین توجهی به این قطعنامه‌ها به شکل دایم در حال صادرات انواع سلاح‌ها برای استفاده شبه ‌نظامیان تحت فرماندهی خلیفه حفتر در جنگ داخلی لیبی هستند. اخیرا با اعلام ترکیه برای اعزام نظامیانش به لیبی یک بازیگر تازه نیز به شرکت‌کنندگان در این بحران اضافه شده است. گروهی از کشورهای اروپایی ادعا کرده‌اند که دولت ترکیه به تازگی تعدادی از شبه ‌نظامیان مخالف دولت سوریه را برای حفاظت از دولت وفاق ملی طرابلس به این کشور منتقل کرده است.