نسیم گیلان - پنج علامت احتیاط برای بورس‌بازان
سایز متن الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6225849
k ٤.٤
١
دنیای اقتصاد / متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
فاطمه اسماعیلی/ بورس تهران روز گذشته نیز به حرکت در مسیر صعودی ادامه داد تا شاخص کل این بازار با ثبت ششمین رشد متوالی در مرز قله جدید 574 هزار واحدی قرار گیرد. رشد پرشتاب شاخص کل سهام در حالی به 6595 واحد محدود شد که همچنان شاهد رقابت شدید میان بورس‌بازان به ویژه سهامداران خرد در سمت خرید هستیم. همین عطش بی‌پایان نیز سبب شده تا صعود سهام دنباله‌دار شود. با وجود این مواردی مشاهده می‌شود که افزایش ریسک‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام را نشانه رفته است و در صورت عدم توجه از سوی معامله‌گران می‌تواند کام شیرین سهامداران را تلخ کند. ابهام در روند قیمت‌های جهانی خاصه در بازار نفت و تحرکات سیاست‌گذار برای کنترل بیشتر مسیر پول‌های ورودی به بازار از جمله ریسک‌های سیستماتیک به‌شمار می‌روند که بر لزوم احتیاط بیشتر تاکید دارند.

از طرفی، خبرهای مرتبط با عرضه اولیه‌های سهام به خصوص از طریق واگذاری قابل توجه سهام بنگاه‌های دولتی و همچنین کاهش معنادار نرخ سود در بازار بدهی نشان‌دهنده حرکت بازار سهام به سمت جغرافیای جدیدی است که بررسی جدی‌تری را از سوی فعالان بازار می‌طلبد.
شاخص کل بورس تهران، معاملات سال جاری را توفانی آغاز کرده و تداوم این روند در معاملات دیروز این بازار سبب شد تا رشد دماسنج اصلی بازار سهام در 7 روز معاملاتی سپری شده از سال 99 به حدود 70 هزار واحد برسد و در عین حال سقف‌های جدیدی در کارنامه تاریخی این بازار ثبت شود. در این میان به سبب حضور قدرتمند معامله‌گران حقیقی، ارزش معاملات خرد سهام نیز در سال جاری به رکوردهای جدیدی دست یافت و عدد چشمگیر 5700 میلیارد تومان را نیز تجربه کرد. این روند در معاملات دیروز بورس تهران نیز تکرار شد و در مجموع در سهام بورسی و فرابورسی شاهد جابه‌جایی حدود 8300 میلیارد تومان نقدینگی میان معامله‌گران بودیم. موضوعی که یکی از اصلی‌ترین عوامل رشد قیمت سهام به شمار می‌رود. با این حال همان‌طور که به دفعات مورد تاکید قرار گرفته است عمق کم این بازار و ظرف کوچک آن برای سیل خروشان پول‌های ورودی به تورم روزافزون قیمت‌ها منجر شده است. با وجود این نشانه‌هایی به چشم می‌خورد که بی‌تفاوتی به آنها می‌تواند پایان این بزم شیرین سهامداری را تلخ کند.
سرنوشت بازار نفت
پس از تجربه روزهای صعودی طی معاملات هفته گذشته بازار جهانی، امروز دوشنبه در حالی شاهد بازگشایی این بازار خواهیم بود که درپی شدت گرفتن بحث میان عربستان سعودی و روسیه بر سر اینکه کدام یک مقصر تشدید ریزش قیمت‌های نفت هستند، اوپک و روسیه نشست اضطراری روز دوشنبه برای بحث درباره کاهش تولید را تا نهم آوریل به تعویق انداختند. این در حالی است که بهای نفت در دو روز پایانی هفته گذشته حدود 40 درصد رشد کرد و خود دلیلی بر اوج‌گیری تقاضا برای سهام وابسته از جمله شرکت‌های پالایشی شد. رشد قیمت نفت بر مبنای وعده‌هایی بود که ابتدا ترامپ و سپس پوتین برای کاهش عرضه نفت تا حدود 10 میلیون بشکه در روز داده بودند. از این رو با توجه به تعویق نشست اوپک در بسیاری از سهام وابسته به نفت ریسک افت قیمت‌های جهانی با بازگشایی بازارها وجود دارد که باید به آن توجه شود.
تصمیم مقام ناظر برای کنترل پمپاژ پول
رسیدن ارزش معاملات به اوج تاریخی خود آن هم از ایام نیمه تعطیل نوروز سیگنال مهمی بود که نشان داد همچنان نقدینگی با قدرت در حال ورود به معاملات سهام است. شرایطی که به رشد حدود 12 درصدی شاخص کل بورس تهران در 7 روز معاملاتی سپری شده از سال 99 انجامید. این مهم اما مقام ناظر را بر آن داشت تا با عملیاتی کردن اقدامات جدید، سعی در کنترل ورود پول به بازار سهام داشته باشد. در جدیدترین تصمیم مقام ناظر، سطح اعتبارات دریافتی سهامداران از 45درصد به 35درصد کاهش یافت که به نوعی هشداری تازه به سرمایه‌گذاران برای افزایش ریسک سرمایه‌گذاری باشد. به عبارتی دیگر مقام ناظر در بازارها هنگام بالا رفتن ریسک دارایی‌ها است که شروع به محدود کردن بدهی‌ها می‌کند. هر چند بخشی از پول‌های ورودی این روزهای بورس تهران به سرمایه‌گذاران تازه‌وارد بازمی‌گردد که به نوعی با دریافت اعتبار غریبه‌اند اما این مهم جایی اهمیت پیدا می‌کند که شاهد بهره بردن بسیاری از قدیمی‌های بازار در دوران رونق‌های پرشتاب از اعتبارات سنگین هستیم. از این رو نمی‌توان این قانون را بی‌تاثیر دانست؛ اما اثرگذاری بلندمدت آن نیز بعید به‌نظر می‌رسد.
بزرگ شدن ظرف بازار با عرضه سهام دولتی
در ادامه نامه وزیر اقتصاد برای واگذاری باقی‌مانده سهام دولت در شرکت‌های بورسی و فرابورسی در صندوق‌های قابل معامله (ETF)، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار نیز اعلام کرد شورای‌عالی بورس بر اساس بودجه سال 99 و اصل 44، ساز و کار اجرایی واگذاری باقی مانده سهام دولتی شرکت‌های بورسی و فرابورسی را تصویب و وزیر اقتصاد این مصوبه را دیروز (یکشنبه) به معاون اول رئیس‌جمهور تقدیم کرد. بر اساس این سازوکار تمامی سهام شرکت‌های دولتی بورسی و فرابورسی در دو نوبت و با تخفیف 20 تا 25 درصدی به عموم مردم عرضه می‌شوند. اقدامی که می‌تواند راهکاری مناسب برای بهره‌مندی از پول‌های سرگردان در بازار سهام و کنترل رشد پرشتاب قیمت‌ها باشد. این اقدام با اجرایی شدن بخش مهمی از نقدینگی موجود را جذب خواهد کرد که در نهایت به بزرگ‌تر شدن ظرف بازار سهام می‌انجامد. توضیحات تکمیلی در این خصوص را می‌توانید در گزارش صفحه 10 بخوانید.
موج جدید عرضه‌های اولیه
یکی دیگر از عوامل احتیاط در بازار سهام، انتظار برای تشدید عرضه‌های اولیه در فروردین است. اخبار منتشر شده به احتمال چند عرضه اولیه سنگین در روزهای باقی‌مانده از فروردین اشاره دارد. در صورت نهایی شدن این عرضه‌ها آن هم با تراکم بالا تا پایان فروردین، احتمال یک دوره استراحت کوتاه‌مدت در کلیت بازار سهام (نه تمامی نمادها) وجود دارد. البته باید توجه داشت نحوه احتمالی استراحت یا اصلاح مشخص نیست و حتی ممکن است که با قدرت‌نمایی هر چه بیشتر نقدینگی این دوره استراحت نیز رخ ندهد. با این حال لازم است معامله‌گران عرضه‌ اولیه سه شرکت بزرگ را که شائبه‌ها از عرضه آ‌نها پررنگ شده است مورد توجه قرار دهند.
کاهش نرخ سود در بازار بدهی
یکی از وقایعی که از ابتدای سال 99 مشاهده شد کاهش محسوس نرخ سود اوراق دولتی موسوم به اخزا بود. به این ترتیب اوراقی که در روزهای پایانی سال گذشته با سود بالای 20 درصد در حال معامله بودند، در سال جاری شاهد عقب‌نشینی نرخ بهره تا محدوده 18 درصد هستند. این مهم هر چند چندان برای فعالان فعلی بورس تهران حائز اهمیت نیست اما افت نرخ سود «اخزا»ها به‌دنبال افزایش قیمت این اوراق، به معنای افزایش خریداران آن است. این موضوع را به دو شکل می‌توان تفسیر کرد. اول آنکه ممکن است سرمایه‌گذاران حقوقی که اصلی‌ترین بازیگران بازار بدهی محسوب می‌شوند، به‌دنبال افزایش ریسک‌های اقتصادی و بازار سهام، دارایی خود را به سمت یک مامن امن که در اینجا همان اوراق دولتی است، منتقل کرده باشند. در نگاهی دیگر اما زمزمه‌های کاهش نرخ سود بانکی که البته روز گذشته از سوی بانک مرکزی تکذیب شد، می‌تواند عامل تعدیل نرخ‌ها در بازار بدهی باشد.
دلایل مهجوریت غول‌های کالایی
در روزی که شاخص کل بورس تهران با رشد 1/ 1 درصدی همراه شد، شاخص کل هم‌وزن که نشانی از اثرگذاری یکسان نمادها دارد، 7/ 1 درصد صعود کرد. موضوعی که نشان از سبقت کوچک‌ترها در رشد قیمت سهام از بزرگان بازار داشت. کاهش اقبال به سهام گروه‌های بزرگ‌تر که عمدتا شامل چهار گروه کالایی فلزات اساسی، کانه‌های فلزی، فرآورده‌های نفتی و محصولات شیمیایی می‌شود، با نگاهی به صنایع برتر معاملات روز گذشته بورس تهران قابل مشاهده بود. به طوری که کامودیتی‌ها (به غیر از گروه محصولات شیمیایی با توجه به ارزش معاملات «قرن» با افزایش عرضه‌ها) بین 5 صنعت با بیشترین ارزش دادوستدها نیز جای نگرفتند. برای توضیح دلایل این مهجوریت می‌توان به چند عامل اشاره کرد؛ نگرانی از قیمت‌های جهانی به ویژه با تعلیق نشست نفتی، وجود بازیگران بزرگ و در نتیجه عرضه‌های سنگین‌تر، تجربه سال گذشته بورس‌بازان از رشد قیمت کوچک‌ترها (رشد 437 درصدی شاخص هم‌وزن در برابر رشد 187 درصدی شاخص کل در سال 98) از جمله دلایلی است که سبب شده این روزها شاهد کاهش اقبال به نمادهای کامودیتی‌محور بازار سهام باشیم.
افزایش عرضه‌ها در تداوم حضور خریداران
رشد 6595 واحدی شاخص سهام طی معاملات روز گذشته در حالی رقم خورد که بیش از 75 درصد از نمادهای معامله شده در این بازار با افزایش ارزش همراه شدند. 66 درصد از این سهام سبزپوش نیز روز گذشته شاهد صف‌های خرید طولانی به ارزش 1332 میلیارد تومان بودند. اما نکته قابل توجه معاملات این روز، افزایش عرضه‌ها بود. از این رو دیروز 19 نماد معاملاتی شاهد صف فروشی به ارزش 112 میلیارد تومان بودند. با این حال همچنان قدرت نقدینگی و تقاضا برای خرید سهام بر هر عامل دیگری چیره می‌شود. تقاضایی که یک وزنه سنگین آن معامله‌گران خرد هستند. دیروز نیز به‌دنبال شکسته شدن رکورد خالص خرید سهامداران حقیقی طی معاملات روز شنبه، شاهد جابه‌جایی 382 میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد بازار بودیم.