بزرگنمايي:

نسیم گیلان - میزان آلاینده «ازون» با گرم شدن هوا و تابش نور خورشید، یعنی تقریبا از اوایل خرداد تا اواسط مرداد در هوا زیاد می‌شود. اما باید در نظر گرفت که ازن یک آلاینده ثانویه بوده و آلاینده‌های دیگری وجود دارد که باعث تولید آن می‌شود.

ترکیبات اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار از آلاینده‌هایی هستند که زمینه ایجاد و افزایش ازون را فراهم می‎‌کنند. ترکیبات آلی فرار در اثر تبخیر بعضی از محصولات هیدروکربنی تولید شده یعنی زمان بنزین زدن، حین حرکت خودروها از باک ماشین و همچنین زمانی که تانکر حمل سوخت در حال تخلیه بار در پمپ بنزین است، تبخیر سوخت انجام می‌شود، به طور کلی هر جا سوخت وجود دارد این تبخیر هم که یکی از عوامل اصلی افزایش ازون است، وجود دارد. با توجه به آن‌ که برای کاهش ازون قطعا نمی‌توان نور خورشید و گرمای هوا را کاهش داد، اگر بتوان این آلاینده‌ها را به حداقل رساند، ازون هم به تبع آن کم می شود.
از سوی دیگر ترکیبات اکسیدهای نیتروژن هم که یکی از آلاینده‌های زمینه‌ساز برای افزاش میزان ازون است، بر اثر احتراق تولید می‌شود که احتراق خودروها و موتورسیکلت‌ها از منابع تولیدکننده آن است.
پیش بینی می شود تا اواسط مرداد ازون خود را نشان دهد البته وضعیت آلاینده ازون، امسال در مقایسه با سال گذشته بهتر بود اما با توجه به آن‌که روش محاسبه شاخص این آلاینده، سختگیرانه‌تر شد، تعداد روزهای بیشتری در شرایط بالاتر از حد مجاز قرار گرفت. به این معنی که اگر با مدل سال قبل، محاسبه انجام شود، تعداد روزهای آلوده کمتر بود اما اکنون چون محاسبه با روش ابلاغی جدید سازمان حفاظت محیط زیست انجام شده است، تعداد روزهای آلوده امسال در مقایسه با سال قبل بیشتر است اما این موضوع نباید این ذهنیت را ایجاد کند که امسال از سال گذشته آلوده‌تر بوده است.
همان‌طور که ذکر گردید، ازن یک آلاینده ثانویه به شمار می‌رود و مستقیم از اگزوزها تولید نمی‌شود. اگر عوامل تولیدکننده آن کم باشد قطعا میزان آنهم کاهش می‌یابد، بنابراین اگر به دنبال کاهش میزان ازون در هوای تهران هستیم باید در نخستین گام، تبخیر سوخت کنترل شود، در این راستا یکی از طرح‌های خوب که البته هنوز هم کامل اجرا نشده است، طرح «کهاب» نام داشته که وزارت نفت باید در راستای اجرای آن حرکت می‌کرد.
از طرفی چون ازون آلاینده‌ای است که به صورت روزانه باید مورد بررسی قرار گیرد، از میانگین بلندمدت برای آن استفاده نمی‌شود. بطور معمول در ساعات بعدازظهر به دلیل اینکه هوا گرم‌تر است، میزان این آلاینده هم افزایش پیدا می کند اما هر روز بالاتر از حد مجاز نیست و امسال نیز در برخی روزها بالاتر از حد مجاز رفته است، برای مثال با روش محاسبه امسال، از ابتدای سال تا 29 تیرماه، 24 روز در شرایط نامطلوب قرار داشته است، اما اگر محاسبه به روش سال قبل انجام می‌شد، این عدد 15 روز می‌بود.
معمولا شاخص ازون آنقدر بالا نمی‌رود که در شرایط بحران قرار گیریم اما در روزهایی که میزان این آلاینده بالاست گروه‌های حساس مانند خانم‌های باردار، افراد مسن، کودکان و بیماران قلبی و ریوی در ساعات بعدازظهر باید از مواجهه با هوای آزاد و تردد در آن خودداری کنند. از همین توصیه می‌شود، شهروندان و به‌ویژه گروه‌های حساس، پیش از اقدام به خروج از منزل در سامانه شرکت کنترل کیفیت هوا تغییرات ساعتی آلاینده ها را کنترل کرده و برای تردد خود با استفاده از این شاخص‌ها برنامه ریزی کنند.