بزرگنمايي:
نسیم گیلان - ایبنا / این روزها کتابهای صوتی خیلی طرفدار دارند و گویا روال تند زندگی، فرصتی شده تا کسانی که وقت چندانی برای مطالعه کتاب کاغذی ندارند، در حین کار کتاب صوتی هم گوش نیوش دهند. همچنین در دورهای هستیم که اغلب بازیگران تئاتر و سینما بهخاطر رکودی که کرونا در این صنعت ایجاد کرد، رو به سریالهای شبکه خانگی آورده و یا علاقهمند به خواندن کتابهای صوتی شدهاند؛ حرکتی که برای کتابخوانها جذاب بوده است؛ احتمالا شنیدن صدای بازیگر محبوبتان در نقشهای کتابی که قبلاً خواندهاید، باید جذاب باشد.
یکی از این کتابها «قصههای مجید» هوشنگ مرادی کرمانی است که مهدی پاکدل آن را خوانده و در «فیدیبو» متن صوتی آن موجود است. اغلب مخاطبان رادیو و علاقمندان «قصههای مجید» میدانند که این کتاب از همان اول هم صوتی بود؛ چون هوشنگ مرادی کرمانی این قصهها را برای رادیو مینوشت و بهعنوان برنامه عید نوروز پخش میشد و هر روز یک قسمت از داستانهای آن در استودیو خوانده میشد. در ادامه اما اجرای آن پنجشنبهها روی آنتن میرفت و «ژاله علو» در این نمایش، نقش «بیبی» را بهجای مرحوم پرویندخت یزدانیان بازی میکرد. بااینحال شهرت فراگیر این کتاب به مجموعه تلویزیونی که به همین نام ساخته شد، برمیگشت؛ مجموعهای با کارگردانی کیومرث پوراحمد که در سال ١٣٧١ پخش شد و موسیقی سریال کاری از زندهیاد ناصر چشمآذر بود که همچنان برای خیلیها آشناست.
جالب است بدانید پس از دههها آرزوی مهدی پاکدل که روزی در نوجوانی آرزو داشت در نقش مجید پذیرفته شود و بازی کند، به واقعیت پیوسته و این بار کتاب صوتی آن را میخواند. قصههای کتاب صوتی «قصههای مجید» تفاوتهای زیادی با نسخه تصویری آن و نزدیکی بیشتری به متن اصلی کتاب دارد و اصالت کرمانی در آن حفظ شده است. با توجه به توضیحات ابتدای کتاب صوتی، انتخاب مهدی پاکدل بهخاطر جنس صدا و آشنایی او با فرهنگ کرمانی منطقی بوده است.
در معرفی صوتی این کتاب آمده است: «آشنا کردن کودکان و نوجوانان با دردها و رنجها، باعث میشود آنها بیشتر به راهحلها بیندیشند. با روایتهای کودکانه مجید میتوانیم دوباره زندگی را تجربه کنیم. قصههای مجید، داستان پسرکی نحیف است که عاشق کتاب است اما ریاضی را دوست ندارد. جالب است بدانید این داستانها بر اساس خاطراتی از خود هوشنگ مرادی کرمانی شکل گرفت و در دنیا مشهور شد».
مرادی کرمانی، درواقع بازتابی از تنهایی دوره کودکیاش را به روی کاغذ آورد. او با همکاری رادیو کرمان و مجله «خوشه» کار خود را آغاز کرد و با «قصههای مجید» برگزیده کتاب سال 1364 شد. دید واقعگرایانه وی و لحن طنز او باعث زنده ماندن این داستانها در قالب کتاب، تصویر و صوت شد. او همچنین جایزه جهانی هانس کریستین اندرسن و خوزه مارتینی را به خاطر جذابیت کلمات و روایتهایش دریافت کرده است.
داستانهای او در سراسر جهان منتشر شده است. او راوی کودکانی است که تنها هستند و پشتوانهای ندارند. کتابهای او از طریق داستان، هویت نوجوانان و شجاعت و تلاش را به آنها میآموزد،حتی اگر در پایان به نتیجه دلخواه نرسند.
طنز هنرمندانه کرمانی، هضم مسائل اجتماعی را آسان میکند. آنچه در شخصیت مجید بارز است تلاش و رفتار جسورانه اوست که با شجاعت و پاکی و سادگی کاراکتر بازیگر نقش مجید جذابتر هم میشود. آزمونوخطای او اعتماد به نفسش را بالا میبرد؛ اعتماد به نفسی که گاهی حتی کار دستش میدهد.
بیکسی و یتیمی و مقاومت در زندگی در این داستان و فقر شرافتمندانه وزندگی روستایی که سرمنشأ آن به زندگی خود مرادی کرمانی برمیگردد، در کنار دوری نویسنده از مواضع سیاسی سطحی، شعارزدگی و کلمات قلمبه و سلمبه باعث میشود کتاب از دام تکرار، رهایی یابد. بازتاب فقر در داستانهای او با طنز همراه است که از تلخیها میکاهد و کلمات و اصطلاحات عامیانه در کتابهای او از عناصر جالب آنها است.
از دیگر ویژگیهای مهم مرادی کرمانی، نثر روان آثارش است. ردپایی از تأثیر نثر «عصیان» ابراهیم گلستان و کتابهای «صادق چوبک» بر او مشهود است. مرادی کرمانی خود درباره اصطلاحات عامیانه کتاب میگوید: «متاسفانه زبان و ادبیات فارسی در حال لاغر شدن است و واژهای مانند کادو که روزهای گذشته معنی چشمروشنی و سوغاتی و منزل مبارکی داشت تنها با واژه هدیه خلاصه میشود و این دردناک است.»
علت انتخاب مهدی پاکدل برای متنخوانی
مهدی پاکدل آثار زیادی در قالب کتاب صوتی خوانده است اما درباره «قصههای مجید» خاطره جالبی دارد؛ کتاب صوتیای که موسسه «نوین کتاب گویا» آن را با مدتزمان حدود ٨ ساعت منتشر کرده است.
مدیر موسسه «نوین کتاب گویا» در مراسم رونمایی نسخه صوتی آن گفت: «گویا زمانی که کیومرث پوراحمد در جستوجوی پسربچهای برای نقش مجید بودند، به مدرسه مهدی پاکدل میروند و مهدی کوچک آن زمان که کلاس دوم ابتدایی بوده، آرزو میکند مجید سریال شود اما فقط به دلیل جثه بسیار کوچکش پذیرفته نمیشود و مهدی باقربیگی که گویا دو سه سالی هم بزرگتر بوده، برای این نقش انتخاب میشود.»
حالا پس از دههها مهدی پاکدل دیگر آن جثه کوچک را ندارد و بازی روزگار فرصتی دوباره به او داد که نهتنها مجید که روایتگر کل قصههای این پسر دوستداشتنی شود. مهدی پاکدل قبل از «قصههای مجید» یکبار دیگر هم راوی نوجوان بوده؛ راوی روایت هولدن کالفیلد در رمان محبوب «ناطور دشت». نسخه صوتیاین کتاب که بنا به ترجمه احمد کریمی تولید شده ٩ ساعت و ٢٢ دقیقه است و همان موسسه (نوین کتاب گویا) آن را عرضه کرده است.
از مهدی پاکدل در سال ١٣٩٦، روایت یکی دیگر از آثار مشهور جهان یعنی «صدسال تنهایی» را هم بهصورت صوتی منتشر کرد؛ نسخهای با مدتزمان ١٧ ساعت و ٢٠ دقیقه.مهدی پاکدل متولد سال 1359 در اصفهان و بازیگر تئاتر، سینما، تلویزیون و شبکه نمایش خانگی است. او علاوه بر سینما و تلویزیون، در عرصه موسیقی نیز یک آلبوم به نام «در انعکاس کوچههای خیس» منتشر کردهاست.
پاکدل که در فیلم سینمایی «محمد رسولالله» مجید مجیدی،«تنگه ابوقریب» بهرام توکلی و « ماجرای نیمروز»مهدویان چهره ماندگاری از خود به نمایش گذاشت، این روزها با بازی در سریال«هم گناه» بار دیگر چهره محبوب تماشاگران شده است.
آخرین نقشآفرینیهای او در تئاتر «نوشتن در تاریکی» (محمد یعقوبی، 1389)، «حضرتوالا» (حسین پاکدل، 1389)، «برهان» (محمد یعقوبی، 1391)، «امر ملوکانه» (حسین پاکدل، 1394)، کارگردانی نمایش «جنایت و مکافات»، «عمارت مسعودیه» 1394، وقتی کبوترها ناپدید شدند (هستی حسینی، 1398)، پدر (رضا احمدی، 1398)و مادر (رضا احمدی، 1398) بوده است.
او همچنین بهتازگی (روز پنجشنبه 20 شهریور ماه) با همکاری گروه سوینا نسخه ویژه نابینایان فیلم سینمایی کلاسیک «دوازده مرد خشمگین» ساخته «سیدنی لومت» را منتشر کرده است.