نسیم گیلان - ایسنا / کتابفروشی‌ها در مقایسه با فروشگاه‌های دیگر نقش ویژه‌ای را در آگاهی جامعه ایفا می‌کنند و ارزش آن‌ها بسیار بیشتر از مکانی صرفا برای فروش یک کالا است. «ونسان ون‌گوگ» نقاش نامدار هلندی گفته است: «اغلب اوقات بازدید از یک کتابفروشی مایه خوشحالی من است و به من یادآوری می‌کند که هنوز چیزهای خوبی در جهان وجود دارد.»
چنین احساسات و طرز فکر‍‌هایی است که برخی از قدیمی‌ترین کتابفروشی‌ها جهان را به مقصدهای دیدنی جهان تبدیل کرده است. 
هم‌زمان با هفته کتاب نگاهی داریم به وضعیت قدیمی‌ترین کتابفروشی‌های دنیا در دوران کرونا.
کتابفروشی «لِلو» در پرتغال یکی از همین موارد است. این کتابفروشی در شهر ساحلی «پورتو» و در سال 1906 افتتاح شد. نمای متاثر از «هنر نو» و پلکان چوبی که در مرکز فروشگاه قرار دارد از شاخصه‌های بارز این کتابفروشی قدیمی هستند. می‌توان گفت این کتابفروشی شبیه هیچ کتابفروشی دیگری در جهان نیست.

مدیر این فروشگاه می‌گوید: «کتابفروشی «لِلو» مشهور است و این موضوع فقط به دوستداران کتاب محدود نیست.»
اما حتی شهرت هم نتوانسته این کتابفروشی را از مواجهه با دشواری‌های ناشی از کرونا محافظت کند.
در 13 مارس، در دورانی که ویروس کرونا در سراسر اروپا گسترش پیدا کرده بود درهای کتابفروشی «لِلو» برای نخستین‌بار در یک قرن اخیر به روی مردم بسته شد. 
اما «لِلو» تنها کتابفروشی قدیمی نبود که بر اثر محدودیت‌های کرونا ناچار به تعطیلی شد. کتابفروشی مشهور «شکسپیر و شرکا» واقع در پاریس هم برای مدتی تعطیل شد. این اتفاق برای کتابفروشی 200ساله «هچردز» در لندن هم افتاد.
مسلما کتابفروشی‌ها تنها کسب و کارهایی نبودند که در دوران شیوع کرونا و قرنطینه ناشی آز آن ناچار به تعطیلی شدند اما تردید درباره توانایی نجات آن‌ها از این بحران نگرانی مشتریان‌شان را برانگیخته است.
یکی از مسوولان کتابفروشی «شکسپیر و شرکا» می‌گوید: «من به شدت تحت تاثیر شمار مردم و طرفداران این کتابفروشی قرار گرفتم که مدام با من در ارتباط بودند و سوال می‌کردند آیا شرایط شما و کتابفروشی مناسب است؟»
پس از آن‌که فروشگاه «لِلو» در پرتغال تعطیل شد مسوولان این فروشگاه به سرعت راه جدیدی برای رساندن کتاب‌ها به علاقه‌مندان پیدا کردند.
«فی‌یرا» یکی از مسوولان کتابفروشی «لِلو» می‌گوید: «در ماه آوریل برای نخستین‌بار در جهان سیستم فروش کتاب به خریدارانی را که سوار خودروهای شخصی‌شان هستند آغاز کردیم. با این روش ما صدها کتاب را به انتخاب خودمان به صورت روزانه به خریداران ساکن «پورتو» که از قبل اعلام آمادگی کرده‌ بودند فروختیم. کارکنان کتابفروشی نیز به طور مداوم صفحات مجازی متعلق به کتابفروشی را به‌روزرسانی می‌کردند.»
در 30 «می» بود که این کتابفروشی با رعایت قوانین بهداشتی و اجباری بودن رزرو زمان برای حضور در فروشگاه آغاز به کار کرد.
«فی‌یرا» درباره بازگشایی این کتابفروشی می‌گوید: «در زمان بازگشایی در هر نوبت اجازه ورود 20 نفر در کتابفروشی صادر شد. استفاده از ماسک و ضدعفونی کردن دست‌ها هنگام ورود به کتابفروشی اجباری اعلام شد. علاوه بر ضدعفونی کردن فروشگاه و کتاب‌ها، کتاب‌هایی که مشتری‌ها آن‌ها را لمس کرده‌ و خریداری نکرده‌اند به مدت 48 ساعت در قرنطینه نگه‌داری می‌شود.»
به گفته او، در شرایط پس از بازگشایی، شمار بازدیدکنندگان روزانه این کتابفروشی 400 تا 500 نفر ثبت شده است.

کتابفروشی «دبلیو اچ‌ اسمیت» دیگر کتابفروشی قدیمی جهان است. این کتابفروشی از سال 1903 یکی از بزرگترین کتابفروشی‌های پاریس بوده و حتی این فروشگاه هم در دوران کرونا برای سرپا ماندن ناچار به تقلا شد.
کمپانی «دبلیو اچ اسمیت» ساختمان این کتابفروشی را از «برادران نیل» که از سال 1870 از این ساختمان به عنوان کتابفروشی و کتابخانه استفاده می‌کرد خریداری کرد.
نمای بیرونی این کتابفروشی که در نزدیکی سایر بناهای مشهور پاریس قرار دارد هنوز هم مشابه یک قرن پیش است، اما در فضای داخلی آن در طول سال‌ها تغییراتی ایجاد شده است.
یکی از مسوولان این کتابفروشی می‌گوید: «یک کتابفروشی قدیمی لزوما نباید ظاهری منسوخ داشته باشد.»
کافه سبک بریتانیایی این کتابفروشی در دوران قرنطینه به روی مردم بسته بود اما از ماه سپتامبر بار دیگر آغاز به کار کرد. از آن‌جایی که این مکان از جهاتی یک روزنامه‌فروشی هم محسوب می‌شود در دوران قرنطینه مجبور به تعطیلی نبود اما مسوولان «دبلیو اچ اسمیت» تصمیم گرفتند برای حفظ سلامتی مشتریان و کارکنان درهای این کتابفروشی را در قرنطینه دوماهه فرانسه ببندند.
کتابفروشی «شکسپیر و شرکا» دیگر کتابفروشی قدیمی پاریس است. این کتابفروشی در سال 1951 با عنوان دیگری تاسیس شد و در سال 1694 به «شکسپیر و شرکا» تغییر نام داد.

همچون سایر کتابفروشی‌ها «شکسپیر و شرکا» هم در نخستین مرحله قرنطینه فرانسه تعطیل شد؛ این یعنی درهای این کتابفروشی برای نخستین‌بار از زمان تاسیسش به روی علاقه‌مندان بسته شد، اما خوشبختانه با فروش اینترنتی همچنان به کتابخوانان سراسر جهان خدمت‌رسانی کرد. با بازگشایی این فروشگاه علاوه بر لزوم رعایت اصول بهداشتی، علاقه‌مندان باید پیش از حضور در فروشگاه به صورت آنلاین وقت رزرو می‌کردند.

کتابفروشی «هچردز» قدیمی‌ترین کتابفروشی لندن هم در دوران قرنطینه شرایط دشواری را متحمل شد. زمانی که دولت انگلستان از اجرای مرحله نخست قرنطینه سراسری برای کنترل گسترش ویروس کرونا خبر داد مسوولان این کتابفروشی در بیانیه‌ای اعلام کردند: « اکنون زمان دشواری برای ماست اما همان‌طور که «بتی اسمیت» گفت جهان هنوز برای مطالعه در اختیار ماست و کتاب‌ها هنوز در اختیار ما هستند.»
این کتابفروشی که از بیش از دو قرن گذشته فعالیت دارد نخستین‌بار در سال 1797 توسط «جان هچرد» در خیابان «پیکادیلی» تاسیس شد. دومین شعبه این فروشگاه در همین شهر در سال 2014 تاسیس شد.
«هچردز» هم همچون «شکسپیر و شرکا» در دوران قرنطینه فروش آنلاین را در پیش گرفت. با بازگشایی این کتابفروشی رعایت فاصله اجتماعی و ضدعفونی کردن دست‌ها اجباری اعلام شد و قرنطینه کتاب‌هایی که توسط مشتریان از قفسه‌ها برداشته شده اما خریداری نمی‌شدند نیز در دستور کار قرار گرفت.
برخی از قدیمی‌ترین کتابفروشی‌های جهان از مرحله نخست قرنطینه جان سالم به در بردند اما سوال این‌جاست که آیا می‌توانند مشکلات ناشی از قرنطینه دوم را هم شکست بدهند؟