بزرگنمايي:

نسیم گیلان - یادداشت/ معصومه ابتکار معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده

یادداشت/ معصومه ابتکار معاون رئیس‌جمهوری در امور زنان و خانواده این روزها خبر اول اکثر شبکه‌های خبری جهانی درباره افزایش شدید میزان مبتلایان به کرونا است. از هند و مکزیک و امریـــــکا و کشورهای اروپایی گرفتار آن هستند تا کشوری مثل ژاپن که تصور می‌رفت کووید 19 را به کنترل درآورده و حتی سوئد که تاکنون در مقابل محدودیت‌ها بشدت مقاومت می‌کرد. کشورهای گرفتار نا‌امنی و گسیختگی نظام درمانی مثل برخی کشورهای منطقه غرب آسیا؛ یمن، عراق و افغانستان هم که آمار درستی از میزان مرگ و ابتلا در اختیار ندارند تا عمق فاجعه را بشود مشاهده کرد. این روند در همه جا سبب فشار سهمگین بر کادر درمانی، بیمارستان‌ها و تخت‌های آی سی یو شده و علاوه بر تبعات بهداشتی و درمانی، باعث لطمات شدید به نیروی انسانی و متخصص شده است.
محققان تاکنون دو علت اصلی را برای این موج سهمگین در دنیا بیان کرده‌اند، اگر چه هنوز ابهامات زیادی در مورد این ویروس وجود دارد:
اول، جهش‌هایی در ساختار ویروس کرونا اتفاق افتاده که میزان سرایت و در بعضی موارد بیماری زایی و کشندگی ویروس را افزایش داده است.
دوم، کاهش محدودیت‌های اجتماعی به‌دلیل ضرورت‌های اقتصادی و عدم توانایی دولت‌ها برای تأمین بلندمدت نیازهای معیشتی و نیز خستگی مردم از انواع محدودیت‌ها و پروتکل‌های بهداشتی که مزید بر علت شده است. اینک خیلی از کشورها با پدیده‌ای به‌نام «کرونا فتیگ» یا بی‌حوصلگی مردم از رعایت الزامات بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی نیز روبه‌رو هستند که این بی‌حوصلگی بعضاً با برخی رفتارهای متعصبانه نیز تشدید می‌شود.
مجموعه این دو علت متأسفانه به خستگی مفرط کادر درمان، از خدمات گرفته تا پرستاران و پزشکان انجامیده که حدود 9 ماه است شبانه روز درگیر این بیماری کشنده بوده اند و همین طور فشار و فرسودگی ساختار و تجهیزات پزشکی که بر مشکلات افزوده است.
این روندهای منفی متأسفانه در تمام دنیا رخ داده و ایران هم مستثنی نیست، اما کشور ما با دو پدیده دیگر هم روبه‌روست. یکی تنوع بالای ژنتیکی ناشی از اقوام گوناگون که می‌تواند پاسخ‌های ایمنی متفاوتی را در برابر ویروس ایجاد کند. دوم شرایط خاص جنگ اقتصادی و تحریم‌های ظالمانه دو سال اخیر که محدودیت‌های زیادی را حتی برای دارو و تجهیزات پزشکی ایجاد کرده و آش این تحریم‌ها آنقدر شور شده که اخیراً بیش از 70 نماینده کنگره امریکا بعد از تأخیر و تعلل بسیار زیاد به این روند ضد حقوق بشری و ضد انسانی اعتراض کرده و خواستار رفع تحریم‌های ایران در موضوع دارو و تجهیزات پزشکی شدند.
اما به‌عنوان یک ایمونولوژیست که در جریان آخرین تحقیقات دانشگاهی هستم، باید بگویم که روندهای مثبت نیز در کنار این شرایط، راه خود را از میان سختی‌ها و تاریکی‌ها باز می‌کند. مانند تلاش‌ها برای ساخت واکسن کرونا و بهبود برخی روش‌های درمانی که در ایران نیز انجام شده است. سازمان بهداشت جهانی مراحل ساخت 8 واکسن کرونا در ایران را که حاصل سرمایه‌گذاری دولت تدبیر و امید در توسعه کشورهای دانش بنیان و حمایت از جوانان نخبه ایرانی بوده تأیید کرده است. همچنین کشور موفق به تولید تجهیزات پیشرفته مانند سی تی اسکن و ونتیلاتور و تجهیزات تولید ماسک 59 N شده که شرایط را در تأمین تجهیزات مورد نیاز و در مواردی صادرات ارتقا داده است.
در زمینه تحقیقات دارویی برای کرونا نیز دانشگاهیان تلاش‌های فراوانی مبتنی بر پروتکل‌ها و استانداردهای جهانی داشته‌اند که تهیه داروهایی برای درمان بخشی از عوارض کرونا و همچنین تحقیق و توسعه تولید کیت‌های تشخیصی در داخل کشور را سبب شده و برنامه افزایش تست‌های تشخیصی به روزانه 50 هزار و بتدریج تا 100 هزار با همین پشتوانه است.
علاوه بر این، باید در مقابل ایثار و فداکاری کادر درمان کشور و شهدای سلامت سر تعظیم فرو آورد که به عهد خویش وفادار ماندند.
اما سهم ما چیست و چگونه می‌توانیم علیه جهل و بیماری در مقابله با کرونا تلاش کنیم؟ مهم‌ترین نقش آحاد ملت رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی مانند استفاده از ماسک است. البته فاصله‌گذاری اجتماعی شامل رفتارهای مهمی است که نباید به هیچ وجه ساده گرفته شود؛ مانند ممنوعیت دورهمی‌های خانوادگی که متأسفانه در هفته‌های اخیر بیش از نیمی از مبتلایان به‌خاطر آن بوده است. در کنار دولت که تمهیداتی از طریق بیمه‌های تأمین اجتماعی و بیکاری و تخصیص یارانه به اقشار آسیب پذیر از کرونا اندیشیده، نقش خیرین و نهادهای مدنی برای حمایت از آسیب دیدگان بسیار مهم و تعیین کننده است؛ مانند همیشه که در بحران‌های بزرگ بدون کمک مردم هر حرکتی ناقص و گاه ناممکن است.
همچنین توجه به مسأله خانواده در شرایط کرونا، امری مهم بوده چرا که با توجه به شرایط روحی و روانی اعضای خانواده ممکن است به اختلال در روابط و حتی خشونت منجر شود. بنابراین مردم باید در مواقع ضروری با اورژانس اجتماعی به شماره 123 تماس بگیرند و برای دریافت مشاوره نیز بدانند خط صدای مشاور به شماره 1480 می‌ تواند آنها را راهنمایی کند. این روزها خانواده‌ها باید برای ایجاد نشاط و روابط سالم در میان خود بیشتر تلاش کنند و ساعات اضافه‌ای را که در خانه هستند فرصتی برای گفت‌و‌گو، مفاهمه و فعالیت‌های مشترک بدانند. معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده نیز در سایت خود و در ذیل پنجره «دسترسی مستقیم» محتواهای متنوعی را برای روزهای قرنطینه مانند «بهار در خانه»، «پادکست‌های خانه‌مان»، «مجله تصویری» و سرگرمی‌های «خانواده در خانه» در نظر گرفته است.
در این روزها همچنین یکی از کارهای مهم، مبارزه با اخبار نادرست و به اصطلاح فیک نیوز در مورد کروناست که می‌تواند به نجات جان‌ها کمک کند. با همکاری در مقابله با کرونا بیاییم شهروندی جهانی باشیم برای حفظ جان انسان ها.