بزرگنمايي:

نسیم گیلان - فومن- با احیای نانوایی سنتی ماسوله مسافران و گردشگران این شهرک تاریخی از این پس می توانند با خرید این نان لذت خوردن نان سنتی را تجربه و به گذشته های دور این شهر سفر کنند.

 شهر تاریخی ماسوله در سال 1354 هجری خورشیدی طی شماره 1090 در فهرست آثار ملی به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی به ثبت رسید، بهسازی و احیای شهری که قدمتش به قرن هفتم هجری می رسد، آرام و آرام توسط پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی مستقر در ماسوله و شورا و شهرداری ماسوله همچنان ادامه دارد.
قدمت استقرار و سکونت در این منطقه و به ویژه در «کهنه ماسوله» که غنی از معادن آهن و کوره های ذوب آهن بود به عصر آهن می رسد، اما مجموعه حرایم حفاظتی منظر فرهنگی ماسوله طی دو مرحله در سال های 76 و 93 تعیین و به مراجع قانونی ذیربط ابلاغ شد.

احیای آسیاب آبی ماسوله
مدتی پیش بود که آسیاب آبی ماسوله از نو احیا شد. سنگ آسیاب های بزرگ این آسیاب قرار است با آب ماسوله رودخان به گردش درآید. آسیابی که کمی پایین تر از آبشار شهر ماسوله و نزدیک به پاسگاه انتظامی آن قرار دارد. حالا خبر رسیده از امروز نانوایی سنتی ماسوله پس از 15 سال احیا و از این پس گردشگران این شهرک تاریخی می توانند نان سنتی ماسوله را که داخل تنور سفالی پخته می شود خریداری واز خوردن آن لذت ببرند.
آسیاب های ماسوله که دیگر نیست
رئیس پایگاه پژوهشی ماسوله درباره آسیاب آبی ماسوله  می گوید: ماسوله در گذشته دست کم 3 آسیاب آبی به نام های حاج فرج الله، حاج رحمت الله و خواجه اسدالله داشت.
مصطفی پورعلی با اشاره به وضعیت توپوگرافی ماسوله می افزاید: هرچند شهر تاریخی ماسوله فاقد کشتزارهای برنج و گندم است، اما به واسطه برخورداری از بازار دایمی، امکان تهیه مایحتاج آسیابانان برای تهیه آرد گندم و برنج را داشته است. و به دلیل قرارگیری بر سر راه مسافران زنجان و خلخال در گذشته همیشه رونق داشته و آسیاب های آبی ماسوله نیز در کنار رودخانه ماسوله ساخته می شد.
وی با اشاره به قدمت تهیه صنعت چرم و چموش دوزی در ماسوله یادآور می شود: در ماسوله، آسیابی هم برای تهیه پوست انار برای رنگ دهی به چرم چموش نیز وجود داشت که با آسیاب کردن پوست انار رنگ مورد نظر را برا چموش می ساخت.
پورعلی یادآورمی شود: اخیرا به همت پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی و شهرداری ماسوله یکی از آسیاب های آبی ماسوله در کنار رودخانه احیا شده و در حال ایجاد مسیر جدیدی برای اتصال آب هستیم تا سنگ آسیاب آبی ماسوله نیز به گردش درآید.

احیای نانوایی سنتی در کفابازار ماسوله
رئیس پایگاه پژوهشی ماسوله همچنین از احیای نانوایی سنتی ماسوله خبر می دهد و می گوید: این نانوایی سنتی به اهتمام پایگاه پژوهشی میراث فرهنگی ماسوله و مشارکت شورای و شهرداری ماسوله راه اندازی شده و از امروز تولید و پخت نان سنتی در این نانوایی از سر گرفته می شود.
پورعلی خاطرنشان می کند: ماسوله در گذشته دستکم شش نانوایی سنتی داشت که طی سال های گذشته بی استفاده رها شده و به دلیل تغییر کاربری، پخت نان سنتی در ماسوله فراموش شده بود.
وی ادامه می دهد: در سال جاری واحدی در محله «کفابازار ماسوله» که بلااستفاده بود برای احیای نانوایی سنتی در ماسوله درنظر گرفته شد و با همکاری خوب شورا و شهرداری ماسوله و با صرف اعتبار از سوی پایگاه میراث فرهنگی، تنور سنتی و سایر ملزومات آن نیز تهیه و نانوایی راه اندازی شد.
رئیس پایگاه پژوهشی ماسوله، پیرامون کیفیت این نان توضیح می دهد و می افزاید: نان سنتی ماسوله نسبت به نان های ماشینی تُردتر و از قابلیت هضم بهتری برخوردار است. حرفه ای همچون نانوایی از مشاغل بسیار مهم در میان حِرَف سنتی ماست و دانش و سنت تهیه آن در زمره میراث فرهنگی محسوب می شود. بنابراین احیای این نانوایی که به شیوه گذشتگان نان پخت می کند، اهمیت جدی داشت.

مشارکت میراث فرهنگی و شورا و شهرداری در احیای نانوایی ماسوله
رئیس شورای شهر ماسوله نیز از همکاری شورا و شهرداری ماسوله در راه اندازی این نانوایی تقدیر کرد و  می گوید: ملکی که اکنون نانوایی در آن احیا شده است، در محدوده بازار ماسوله و متعلق به شهرداری است. به دلیل هزینه بر بودن تهیه نان سنتی، با نظر مساعد اعضای شورای شهر ماسوله مقرر شد فعلا اجاره ای از نانوا دریافت نشود.
شجاع روحی با تاکید بر احیای نان های سنتی منطقه تصریح می کند: نانوایی سنتی ماسوله پس از 15 سال احیا می شود. این نان شبیه تافتون سنتی ولی نازک تر از آن است، در تنورهای سفالی پخته شده و کیفیت آرد آن نیز مرغوب تر از آردهای توزیع دولتی بوده و در ابعاد 35 در 22 سانتی متر پخت شده و قطعا مورد استقبال گردشگران قرار می گیرد.
وی با اشاره به تهیه تنور سفالی این نانوایی از منطقه اسالم، ادامه می دهد: در گذشته در نانوایی های سنتی تنور سفالی داخل زمین ساخته می شد ولی به دلیل اینکه در بستر مغازه نانوایی لوله فاضلاب عبور می کند، تنور را ایستاده قرار داده ایم. سوخت نانوایی نیز با نفت و گازوئیل تامین می شود.
شجاعی یادآور می شود: هزینه تنور و بهسازی مغازه نانوایی را پایگاه میراث فرهنگی ماسوله پرداخت کرده است.
تاکنون، یک باب نانوایی در شهر ماسوله فعال بود که در دو شیفت کاری متفاوت نان بربری و نان لواش تهیه می کرد. حالا از این پس گردشگران و ساکنان این شهر تاریخی می توانند از نان های سنتی ماسوله خریداری کنند. نانی که به شیوه گذشتگان در تنورهای سفالی بزرگ پخته می شود.
از این پس در فضای شهر تاریخی ماسوله، عطر نان سنتی می پیچد تا در شهری که روزی به واسطه معادن و کارگاه های فلزکاری از رونق تجاری زیادی برخوردار بود، همه چیز عطر و طعم تاریخ دهد.