بزرگنمايي:

نسیم گیلان -   مدیرعامل انجمن هم اندیشان و همیاران محیط زیست گیلان با تاکید بر اینکه کارایی سیستم‌های مرتبط با انسان و سرزمین در حل مساله پسماند ضروری است، گفت: نیازمند رویکرد جامع و خردمندانه به مسئله هستیم تا تلاش ها، جزیره ای، عقیم و غیر موثر نشود.
یاسر شیخان، در گفت‌وگو با ایسنا با تاکید بر اینکه یکی از مشکلات پسماند استان گیلان، عدم وجود یک طرح جامع و عملیاتی پسماند است که با رویکرد علمی و مشارکتی با ذینفعان اصلی تهیه شده باشد، اظهار کرد: مشکل دیگر در تهیه چنین طرح هایی عدم شفافیت و عدم وجود اطلاعات و آمار صحیح و دقیق است که بصورت علمی تولید شده باشد.
این فعال محیط زیست لاهیجان و مدیرعامل انجمن هم اندیشان و همیاران محیط زیست گیلان با اشاره به اینکه بهترین روش برخورد با مسئله‌ زباله در گام اول تولید نکردن زباله است، افزود: یعنی با عدم خرید مواد و لوازم غیر ضروری، خرید لوازم با کیفیت بهتر، تعمیر و نگهداری صحیح تر و افزایش عمر مفید لوازم، به اشتراک گذاری لوازم با دیگران و خرید لوازمی که قابلیت بازیافت بیشتری دارند می توان به تولید کمتر پسماند کمک کرد.
شیخان با بیان اینکه لازم است به غیراخلاقی ترین پسماند اشاره ای داشته باشیم که پسماند غذایی است، تصریح کرد: در مراحل برداشت، نگهداری و توزیع و در نهایت در پخت و مصرف پسماند غذایی می تواند تولید شود و در حالی که تقریبا بیش از سی و پنج درصد مواد غذایی تبدیل به پسماند می شود باید عنوان کرد با دور ریخته شدن غذا، آب و انرژی و فرصت ها هم هدر می روند.
وی با بیان اینکه بهترین روش دفع زباله، رویکرد بازیافت حداکثری و رویکرد اقتصاد چرخه ای است، افزود: با تفکیک از مبدا امکان بازیافت بیشتر پسماند خشک بیشتر می شود و کمپوست مناسب تری تولید می شود.
شیخان تاکید کرد: رویکرد جدیدی که می توان برای پسماند تر مطرح کرد، تولید کمپوست در نزدیک ترین محل ممکن از طریق روش های مختلفی چون روش های هوازی و ایجاد الزام در نصب دستگاه های خانگی کمپوست ساز است که از این طریق می توان به تولید محصولات ارگانیک محلی اندیشید.
این کارشناس ارشد محیط زیست و آمایش سرزمین به نقش سازمان‌های ‌مردم نهاد در راستای کاهش تولید زباله اشاره کرد و گفت: انجمن های مردمی و سازمان های مردم نهاد پلی میان جامعه و سیستم حکمرانی سرزمین و حاکمیت هستند که با تسهیل گری و گسترش و تعمیق اعتماد میان ذی‌نفعان کلیدی، می توانند اثربخشی و کارایی طرح های مختلف ازجمله طرح جامع مدیریت پسماند را ارتقا دهند.
شیخان که در زمینه آموزش تفکیک پسماند و تولید کمپوست خانگی در روستاها و مدارس داوطلب، فعالیت دارد، افزود: ایفای این نقش نیازمند ارتباط پویا میان بدنه اجتماعی و کنشگران اجتماعی با انجمن های محیط زیستی از یک سو، همچنین پذیرش جایگاه انجمن های مردمی و این نقش انجمن ها از سوی حاکمیت هستیم.
وی با تاکید بر اینکه مدیریت پسماند مستلزم به کارگیری علوم مختلف ذیل یک طرح جامع است، افزود: تهیه این طرح جامع با بهره مندی از علوم انسانی و اجتماعی تا علوم مهندسی و پزشکی و با مشارکت فعالانه ذینفعان و نهادهای ذیربط می تواند چشم انداز روشن تری را در اجرا و پایش طرح بهمراه داشته باشد و از آنجا که محور مسئله پسماند نگرش انسان به محیط زیست و رفتار وی است، می توان گفت پرداختن به آن امری دشوار و پیچیده محسوب می شود.
این فعال و پژوهشگر محیط زیست تاکید کرد: تبعات منفی دفن غیر اصولی، نشت شیرابه های سمی به خاک و آب های زیرزمینی و ورود مواد سمی به چرخه های زیستی است که باعث آسیب های مختلفی به جانداران و انسان می شود که این آسیب ها از تاثیرات ژنتیکی تا سرطان و بیماریهای پوستی متغیر است. همچنین نشت گازهای گلخانه ای از مراکز دفن نیز از پیامدهای دیگر دفن غیر اصولی پسماند است.
مدیرعامل انجمن هم‌اندیشان و همیاران محیط‌زیست گیلان تصریح کرد: در یک برآورد اولیه، مراکز دفنی که جمعیت بیشتری را پوشش می دهند، می توانند آلودگی های بیشتر و آسیب های بیشتر بر اکوسیستم های پیرامونی خود وارد آورند.
شیخان تاکید کرد: تمامی مراکز دفن رسمی و غیر رسمی استان با توجه به بالا بودن سطح آب های زیرزمینی، بالا بودن میزان بارش سالیانه و سرعت بالای چرخش مواد و انرژی در اکوسیستم های استان از نظر آسیب به محیط زیست قابل بررسی هستند و آنچه حائز اهمیت است نگاه و رویکرد علمی به چنین مسایلی است.
وی افزود: یعنی اینکه این مراکز قبل از بهره برداری می بایست مطالعات ارزیابی اثرات محیط زیستی روی آن ها انجام می پذیرفت و مهم تر اینکه در فقدان ارزیابی اولیه، این مطالعات می بایست در زمان حال انجام پذیرد تا همه ابعاد آسیب ها و شدت آن ها و راهکارهای مقابله با آن ها مشخص شود.
این فعال و پژوهشگر محیط زیست با تاکید بر اینکه کارایی سیستم‌های مرتبط با انسان و سرزمین در حل مساله پسماند ضروری است، گفت: نیازمند رویکرد جامع و خردمندانه به مسئله هستیم تا تلاش ها، جزیره ای، عقیم و غیر موثر نشود.
وی با اشاره به اقداماتی که در زمینه دفع اصولی زباله و پسماند در سطح استان گیلان انجام شده، گفت: شاید بتوان گفت مدیریت پسماند یکی از دشوارترین مسایل مدیریتی در یک کشور است و قطعا اقداماتی در بخش های مختلف استان برای حل معضل زباله و پسماند انجام شده اما وضعیت پسماند گواه و شاهد غیر قابل انکاری است بر ناکارآمدی بیشتر این تلاش ها.
شیخان با بیان اینکه یکی از مشکلات پسماند، عدم وجود اطلاعات و آمار صحیح و دقیق است که بصورت علمی تولید شده باشد همچنین مشکل دیگر دسترسی به چنین آمارهایی است، گفت: برای درک مسئله می توان از مسئولان ذی‌ربط این پرسش به عمل آید که مراکز دفن استان از چه زمانی مجهز به باسکول شدند؟ و چه زمان هایی آنالیز فیزیکی و شیمیایی پسماند تولیدی انجام شده است؟ و چگونه می توان به این اطلاعات دسترسی داشت؟
این فعال محیط زیست در پاسخ به این سوال که آیا می توان از زباله سوز به عنوان گزینه مناسب برای حل معضل پسماند و زباله استفاده کرد یا خیر، گفت: درمورد زباله سوز نگرانی ها و پرسش های جدی مطرح است که مهم ترین مسئله نیاز به انتشار مطالعات ارزیابی محیط زیستی آن است تا مورد بررسی کارشناسان و ذینفعان اصلی قرار گیرد.
شیخان تصریح کرد: بدون فرهنگ سازی تفکیک پسماند در مبدا، اساسا با زباله های غیر قابل بازیافت بیشتری روبرو هستیم و پاسخ به این سوال که با افزایش جمعیت و تولید پسماند، چند زباله سوز پاسخگوی نیاز استان است؟
وی افزود: مسئله دیگر هزینه بالای راه اندازی و نگهداری زباله سوزها است ضمن اینکه آلودگی های بسیار سمی زباله سوزها مسئله مهمی است که کارنامه مدیریت پسماند استان، نگرانی های مربوط به عدم کنترل موثر آلودگی های زباله سوزها را بیشتر می کند.
مدیرعامل انجمن هم‌اندیشان و همیاران محیط‌زیست گیلان تاکید کرد: در پایان کیفیت و سطح تکنولوژی های طراحی و ساخت زباله سوزها و مدیریت بهره برداری و مکانیزم های پایش و نظارت بر آن ها است که اگر صحیح و کارآمد نباشد می تواند آلودگی های بیشتری را بر انسان و محیط زیست وارد سازد.
به گزارش ایسنا انجمن هم‌اندیشان و همیاران محیط‌زیست گیلان؛ خردادماه سال 97 در بخش مرکزی شهرستان لاهیجان فعالیت خود را آغاز کرد و اقدامات اصلی آن آموزش تفکیک پسماند و تولید کمپوست خانگی در روستاها و مدارس داوطلب است.