بزرگنمايي:

نسیم گیلان -
پیام‌های یک سفر دیپلماتیک
٠
٠
ایران / متن پیش رو در ایران منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
افشار سلیمانی| هر چند که تلاش‌های دیپلماتیک کشورها در روزهای اخیر در رسانه‌ها بیشتر متوجه سفر نخست‌وزیر ژاپن به تهران شده اما نباید فراموش کرد که سفر روزهای گذشته آقای روحانی به قزاقستان و تاجیکستان هم از درجه اهمیت کمتری نسبت به سفر آقای آبه برخوردار نیست. این سفر در حالی صورت گرفت که تلاش واضح کشورهایی نظیر امریکا با استفاده از اتفاقات مشکوکی چون انفجار نفتکش‌ها به این سمت می‌رفت که ایران را بازیگری مخرب و جنگ‌طلب در عرصه منطقه نشان دهد. تا آنجا که آثار روانی این تلاش‌ها هنوز در فضای سیاسی به قوت خود باقی است که رفع آنها خود تلاش دیپلماتیکی جدی را می‌طلبد. توجه به ابعاد مختلف سفر اخیر رئیس جمهوری ایران برای شرکت در دو اجلاس کشورهای عضو پیمان‌های «شانگهای» و «سیکا» می‌تواند یکی از ابعاد همین تلاش‌ها باشد.
به واقع در بحبوبحه موقعیتی که امریکا قصد انزوای ایران و تحریک کشورمان برای کم کردن از تلاش‌های دیپلماتیک را دارد این سفر نشان داد که جمهوری اسلامی ایران هم عزم لازم برای افزایش مراودات و روابط سازنده بین‌المللی خود را دارد و هم توان و موقعیت انجام این کار را. به واقع ما نشان دادیم که نه در شرایط فعلی عنصری منزوی در عرصه بین‌الملل هستیم و نه انزواطلب. مذاکرات دوجانبه رئیس جمهوری کشورمان با سران 5 کشور چین، روسیه، قطر، تاجیکستان و ترکیه در این سفر دارای اهمیت ویژه‌ای است. شراکت چین و روسیه در برجام، عضویت این دو در شورای امنیت سازمان ملل و همین‌طور نقش بین‌المللی که به عنوان ابرقدرت‌های سیاسی، اقتصادی و نظامی دارند، جایگاه آنها را برای ایران در شرایط فعلی دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای می‌کند.
قرار گرفتن حساب شده ایران در کنار این دو بازیگر مهم بین‌المللی در واقع می‌تواند به خودی خود زحمات و سختی‌های زیادی را پیش روی برنامه امریکا برای منزوی کردن ایران ایجاد کند. افزایش سطح مراودات و تعمیق دوستی با کشور قطر به عنوان عضوی از جهان عرب و بازیگری که نقش مهمی از منظر اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی در منطقه دارد نیز در این شرایط مسأله‌ای حائز اهمیت است.
اهمیت تاجیکستان در این بین ناظر به اختلافات اخیر بین دو کشور است که به نظر می‌رسد اکنون وارد فاز تنش‌زدایی و افزایش تعاملات دوجانبه شده و تلاش دارند روابط خود را به وضعیت قبل از اختلافات برسانند که وضعیتی بسیار دوستانه و نزدیک بود. چنین تنش‌زدایی در شرایطی که امریکا به دنبال تنش‌زایی در فضای پیرامونی کشورمان است از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. نقش ترکیه نیز به عنوان یک بازیگر مهم منطقه و عضوی قابل اعتنا در ناتو برای ایران قابل ملاحظه است. در واقع با مجموعه این دیدارها این پیام به امریکا می‌رسد که اولاً ایران در منطقه دچار بن‌بست و انزوا نیست، ثانیاً درهای تقویت روابط در عرصه بین‌المللی برای ایران علی رغم خواست امریکا باز است و ثالثاً سیاست‌های ترامپ باعث از دست رفتن اهمیت ایران در چشم بازیگران بزرگ جهانی نشده است.
حتی اگر ابعاد و اهداف جهانی سفر اخیر رئیس‌جمهوری به دو کشور قزاقستان و تاجیکستان هم فاکتور گرفته شوند، در مقیاس منطقه تحکیم جایگاه ایران فوق‌العاده مؤثر خواهد بود. در واقع ایستادن استوار و پایدار ایران در منطقه و تنظیم منطقی و حساب شده روابط با کشورهای پیرامون یکی از مهمترین فاکتورهای خنثی کننده سیاست‌های امریکا خواهد بود. امریکایی‌ها هیچ‌گاه نخواهند توانست کشوری را که در منطقه خود دارای جایگاه تأثیرگذاری است به حاشیه ببرند. مضافاً اینکه این جایگاه خود می‌تواند و باید پله اول جایگاه‌یابی مجدد ایران در عرصه جهانی در فضای فعلی باشد. خصوصاً با توجه به منطق قابل قبول‌تر و عقلانی‌تری که جمهوری اسلامی ایران در قیاس با رفتارهای خارج از عرف دولت امریکا دارد.