چاپ

نسیم گیلان -
توسعه راهبرد امنیتی ایران فراتر از منطقه
٧١٦
٠
روزنامه جوان / متن پیش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
سفر سرلشکر باقری به چین را می‌توان یک سفر راهبردی و مهم توصیف کرد که هدف آن علاوه بر توسعه همکاری‌های علمی و نظامی، تبدیل کردن زنجیره امنیتی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران به یک ساختار بین‌المللی با حضور بازیگران جهانی و فرامنطقه‌ای است.
آن‌هایی که طی هفته‌ها و ماه‌های اخیر تحولات منطقه را حتی در حد خواندن اخبار دنبال کرده‌اند، به خوبی متوجه شده‌اند که حضور پررنگ مسئولان سیاسی و امنیتی کشور‌های منطقه در جمهوری اسلامی و تجدید بیعت با رهبر معظم انقلاب اسلامی، چه پیام‌ها و نکات مهمی را به همراه دارد. موارد مهم و برجسته‌ای، چون حضور بشار اسد رئیس جمهور سوریه در ایران و دیدار مهم با رهبر انقلاب، پیام صریح و قوی سید حسن نصرالله دبیر کل حزب‌الله لبنان، دیدار و هدایای هیئت عالی رتبه از یمن و پیام‌ها و نکات مطرح شده از سوی مسئولان ارشد حماس را اگر در کنار پیام‌های تصویری، چون حضور مقتدی صدر بگذاریم، مشخص می‌شود که یک زنجیره امنیتی و سیاسی قوی در منطقه شکل گرفته که از هم اکنون اثرات و تبعات آن برای دوست و دشمن در حال عیان شدن است.
خبرگزاری تسنیم در گزارشی تحلیلی نوشت:، اما بسنده کردن به این محور تکمیل شده برای کشوری که دشمنان و بدخواهانش در تمامی حوزه‌ها و عرصه‌های بین‌المللی و جهانی در حال دسیسه‌چینی هستند، نمی‌تواند پاسخگوی نیاز‌ها و رفع ضرورت‌ها باشد به‌ویژه آنکه این شمشیر عیان و تلاش‌ها برای فشار سیاسی، امنیتی و اقتصادی به کشورمان در صورت بی‌توجهی و عدم مقابله، وارد عرصه‌های دیگری نیز خواهد شد.
ضرورت گسترش نگاه به شرق در حوزه امنیتی
بر این اساس، می‌توان سفر سرلشکر باقری به چین را یک سفر راهبردی و مهم توصیف کرد که هدف آن علاوه بر توسعه همکاری‌های علمی و نظامی، تبدیل کردن این زنجیره امنیتی منطقه‌ای به یک ساختار بین‌المللی با حضور بازیگران جهانی و فرامنطقه‌ای است.
طبیعتاً این نگاه منطقی، راهبردی و دراز مدت به شرق که پیش از این، مواردی از آن در همکاری‌های مناسب با افغانستان و پاکستان در حوزه امنیتی و نظامی جلوه‌گر شده، نیازمند گسترش است. تجارب همکاری‌های صورت گرفته با روسیه در این عرصه‌ها در سنوات گذشته که منبعث از رایزنی‌ها و نشست‌های فرماندهان ارشد نظامی کشورمان با ژنرال‌ها و دولتمردان روسی است، نشان می‌دهد این قدرت‌ها نیز به نقش ایران در حل بحران‌های منطقه‌ای و توسعه در غرب آسیا و منطقه کاملاً واقف هستند.
با این اوصاف روابط فعلی جمهوری اسلامی ایران نیز با کشور بزرگ و تاریخی چین از اهمیت خاصی به نسبت گذشته برخوردار است چراکه اولاً در سال‌های اخیر سطح روابط اقتصادی ایران با هیچ کشوری در دنیا به اندازه روابط با چین نبوده و اگر برخی تعلل‌ها و در انتظار غرب نشستن‌ها نبود، امکان توسعه و عمق بخشی بیشتر هم داشت. ثانیاً هم ایران و هم‌چینی‌ها می‌دانند فشاری که امروز امریکا چه از نظر تجاری و چه از نظر امنیتی بر دو کشور ایجاد کرده، ادامه‌دار خواهد بود؛ حال چه ترامپ بر سر کار باشد و چه رئیس جمهور دیگری جایگزین وی شود.
خیلی طبیعی به نظر می‌رسد که چین به عنوان قدرتی که براساس استراتژی امنیت ملی امریکا در کنار روسیه و ایران تهدید علیه امریکا تلقی می‌شود، این موضوع را به خوبی درک کرده و برای آن راهکار‌هایی دراز مدت طراحی کند. البته دو کشور سطح همکاری‌های خود را در قالب بیانیه مشترک مشارکت جامع راهبردی که حدوداً سه سال قبل در تهران به تأیید رؤسای جمهور دو کشور رسید، عمق بخشیده‌اند و حالا این همکاری می‌تواند از تضمین تأمین انرژی مورد نیاز چین در دراز مدت تا تأمین نیاز‌های نظامی و صنعتی کشورمان را در برگیرد و عنصر همکاری‌های امنیتی، به آن رنگ و بویی متفاوت بدهد.
احیای خط دریایی جاده ابریشم
شاید بخشی از نیاز‌ها و ضرورت‌های همکاری میان دو کشور همچون احیای خط دریایی جاده ابریشم یا ایجاد خطوط ریلی و جاده‌ای و توسعه صنایع نفت و گاز، نیازمند هیئتی متفاوت از فرماندهان عالی رتبه کشورمان باشد، اما همکاری‌های استراتژیک بین سه کشور ایران، چین و پاکستان در حوزه‌هایی، چون توسعه صنایع دفاعی، تأمین امنیت پایدار در اقیانوس هند و مقابله با زیاده‌خواهی‌های نظامی و امنیتی امریکا و اروپا در منطقه، حتماً می‌تواند در دستور کار نیرو‌های مسلح دو کشور باشد.
به همین خاطر فراهم کردن زمینه گسترش همکاری دوکشور که توسط سرلشکر باقری رئیس ستادکل نیرو‌های مسلح کشورمان پیگیری و اجرایی شده می‌تواند زمینه‌های شکل‌گیری یک همکاری راهبردی و تکمیل زنجیره‌های حصار امنیتی مطرح شده در بالا را فراهم سازد که قطعاً این طراحی با انجام فعالیت‌هایی، چون برگزاری مانور مشترک دریایی میان سه کشور ایران، روسیه و چین در ماه‌های آتی تقویت خواهد شد.
ایران بازیگری فرامنطقه‌ای
جمهوری اسلامی ایران خصوصاً در سال‌های اخیر و به‌ویژه پس از درگیر شدن کشور‌های سوریه و عراق با بحران فراگیر امنیتی، با درک مناسب از وضعیت میدان، دست به نقش‌آفرینی مؤثر در حل این بحران‌ها زد و اکنون که شرایط تا حد زیادی به ثبات رسیده، جمهوری اسلامی ایران زمین دیگری را در حوزه‌های امنیتی این بار در فرامنطقه تعریف کرده است.
با این نگاه، سفر سردار باقری به عنوان مقام عالی رتبه نیرو‌های مسلح کشورمان، از منظر امنیتی قابل تأمل است. برای نمونه در حالی‌که امریکایی‌ها سعی دارند با ایجاد یک ائتلاف ظاهری، خود را بازیگر اصلی در منطقه خلیج فارس و در جهت برقراری امنیت برای خطوط کشتیرانی این منطقه معرفی کند، (ائتلافی که البته از سوی برخی همپیمانان اصلی و همیشگی امریکا نیز مورد پذیرش قرار نگرفت) رزمایش مشترک سه کشور ایران، روسیه و چین در آذرماه در شمال اقیانوس هند و دریای عمان می‌تواند حامل پیام‌های مهمی باشد.