چاپ

نسیم گیلان - نظامیان چین در کرانه‌های سعودی
k ١٩
٥
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/5822672
-->
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
شهاب شهسواری | رزمایش مشترک «شمشیر آبی 2019» در آب‌های دریای سرخ با حضور نیروی دریایی عربستان سعودی و ارتش آزادی‌بخش خلق چین، آغاز شد. این تمرین مشترک نظامی تازه‌ترین نشانه از گرم شدن هر چه بیشتر روابط نظامی ریاض با ابرقدرت اقتصادی شرق آسیا است که در دهه‌های گذشته به صورت آشکار و پنهان در سطوح مختلف ادامه یافته است. برگزاری این رزمایش در شرایطی که تردیدهای زیادی در مورد روابط نظامی عربستان سعودی و واشنگتن مطرح شده است همزمان با تنش‌های منطقه‌ای میان عربستان با کشورهایی همچون ایران، سوریه، قطر و یمن از اهمیت ویژه‌ای در نمایش رویکرد آینده عربستان به اتحادهای بین‌المللی‌اش برخوردار است.
این رزمایش یک ماه بعد از آن برگزار می‌شود که ایران اعلام کرد برای برگزاری یک رزمایش وسیع دریایی با حضور روسیه و چین در آب‌های شمال اقیانوس هند و دریای عمان آماده می‌شود. سرتیپ قدیر نظامی، رییس امور بین‌الملل و دیپلماسی دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح اعلام کرده‌ بود: «رزمایش‌های مشترک با دیگر کشورها را آغاز کرده‌ایم و به زودی برای اولین بار بعد از انقلاب اسلامی رزمایش مشترک دریایی را با روسیه و چین به عنوان دو قدرت بزرگ به صورت سه‌جانبه در شمال اقیانوس هند و دریای عمان برگزار خواهیم کرد.» بر اساس گزارشی که خبرگزاری رسمی عربستان سعودی (واس) منتشر کرده است، این رزمایش مشترک یک رزمایش دریایی دوجانبه است که قرار است تا سه هفته دیگر ادامه پیدا کند. براساس این گزارش نیروهای ویژه ناوگان غربی نیروی دریایی عربستان سعودی با همکاری «همتایان‌شان از نیروی دریایی چین» در این رزمایش شرکت کرده‌اند. این رزمایش دریایی در پایگاه دریایی ملک فیصل جده برگزار می‌شود. خبرگزاری رسمی عربستان سعودی در این مورد گفته است: «رزمایش با هدف گسترش همکاری میان نیروی دریایی دو کشور و تبادل دانش برگزار می‌شود و هدف از آن افزایش ظرفیت مشارکت در مانورها برای مبارزه با تروریسم و راهزنی دریایی است.» به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان سعودی، این رزمایش با حضور فالح عبدالرحمان بن فالح، فرمانده ناوگان غرب نیروی دریایی سعودی و وابسته نظامی چین در عربستان و سرهنگ لین لی روز دوشنبه آغاز شده است.
اهمیت استراتژیک دریای سرخ
روابط نظامی و امنیتی میان پکن و ریاض از دهه‌های گذشته و زمانی آغاز شد که دولت چین سال 1988 تعداد زیادی موشک‌های بالستیک میان‌برد در اختیار پادشاهی عربستان سعودی قرار داد. از آن زمان تاکنون جمع روابط تجاری میان دو کشور بیش از 70 برابر شده است و از یک میلیارد دلار در سال به 70 میلیارد دلار رسیده است. هر چند بخش عمده‌ای از این تجارت مربوط به فروش نفت خام عربستان سعودی به چین است، اما آمار مشخص و رسمی از میزان سرمایه‌گذاری و تجارت نظامی چین در عربستان وجود ندارد. همکاری میان دو کشور به فروش موشک‌های بالستیک خلاصه نمی‌شود. بر اساس خبری که جئوفری کمپ، پژوهشگر موسسه بروکینگز در سال 2010 منتشر کرده است در طول سه دهه گذشته نزدیک به 1000مستشار نظامی چینی در عربستان سعودی مستقر شده‌اند و همچنان در خاک این کشور حضور دارند. سال 2017 هم رهبران دو کشور تفاهمنامه‌ای را برای تاسیس کارخانه تولید پهپاد‌های شکاری مدرن CH4 چینی در خاک عربستان امضا کردند. امریکا که در رقابت استراتژیک برای تسلط بر آبراه‌های بین‌المللی و مسیر‌های تجارت جهانی با چین قرار دارد، نسبت به حضور چین در منطقه دریای سرخ بارها اظهار نگرانی کرده است. در برابر دریای سرخ و حضور نظامی در این آبراه بین‌المللی از اهمیت ویژه‌ای برای چین برخوردار است. چین که پیش از این پایگاه دریایی دائمی خود را در سواحل دریای سرخ در جیبوتی تاسیس کرده‌ بود، علاقه‌مند است تا حضور نظامی خود را در این منطقه افزایش دهد، چرا که این آبراه را بخشی مهم از مسیر‌های تجاری «یک کمربند، یک جاده» می‌داند. چین تا پیش از این در بندر گوادر پاکستان برای تسلط بر شمال غربی اقیانوس هند و بندر دورالیه جیبوتی در غرب دریای سرخ و تنگه باب‌المندب پایگاه‌های دریایی دائمی تاسیس کرده است. پایگاه نیروی دریایی چین در جیبوتی، سال 2017 رسما افتتاح شد و برای تاسیس آن بیش از 600 میلیون دلار هزینه شده است. دولت ایالات متحده امریکا به ‌شدت نسبت به تاسیس این پایگاه دریایی در نزدیکی پایگاه‌های امریکایی در شاخ آفریقا اظهار نگرانی کرده و دولت جیبوتی را به دلیل صدور مجوز حضور نظامی دائمی چین مورد انتقاد قرار داده است. جیبوتی به جز چین میزبان یک پایگاه دریایی امریکایی با عنوان «کمپ لمونیر»، یک پایگاه هوایی فرانسه و همچنین یک پایگاه نظامی نیروی دفاعی ژاپن است.
بالستیک چینی
چین از سال 1988 فروش موشک‌های بالستیک به عربستان سعودی را آغاز کرد. یک سال بعد از امضای نظام کنترل فناوری موشکی میان کشورهای عضو گروه 7 و هم‌پیمانان غربی آنها برای کنترل فروش سامانه‌های موشکی و انتقال فناوری آن به کشورهای دیگر، عربستان سعودی که از دریافت چنین فناوری‌هایی از متحدان سنتی خود، ایالات متحده امریکا، بریتانیا و فرانسه ناامید شده ‌بود، قراردادی برای خرید موشک‌های میان‌برد با چین امضا کرد. بر اساس برآوردها سال 1988 دست کم 60 تا 80 فروند موشک بالستیک CSS-2 (دانگ‌فنگ 3) با برد 4400 کیلومتر در اختیار عربستان سعودی قرار گرفت. هر چند این موشک‌ها به شکلی طراحی شده‌اند که امکان حمل کلاهک‌های هسته‌ای داشته ‌باشند، اما دولت چین مدعی شده است که موشک‌های واگذار شده به عربستان به شکلی طراحی شده‌اند که این امکان را نداشته ‌باشند. این موشک‌ها که یکی از اولین نسل‌های موشک بالستیک میان‌برد چینی هستند به دلیل دقت پایین و دایره خطای وسیع، بدنام به شمار می‌آیند ولی در طول سال‌های بعد چین چندین قرارداد دیگر با عربستان سعودی برای فروش سامانه‌های موشکی مدرن‌تر امضا کرده و به اصلی‌ترین تامین‌کننده زرادخانه موشکی عربستان تبدیل شده است. به نوشته رسانه‌های امریکایی دولت چین در حال ساخت تاسیسات بزرگ ساخت موشک را در منطقه دوادمی در نزدیکی ریاض است.
نگرانی امریکا
نزدیک‌تر شدن روابط نظامی چین و عربستان، نگرانی‌های زیادی را در واشنگتن ایجاد کرده است. در شرایطی که دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده امریکا در اولین سفر خارجی خود سال 2017 به ریاض سفر کرد و چندین توافقنامه فروش تسلیحات نظامی با پادشاهی سعودی امضا کرد، اما این توافق‌ها مدت‌هاست که در پیچ کنگره ایالات متحده باقی مانده‌اند. نمایندگان کنگره با اشاره به جنایات عربستان سعودی در جنگ یمن و همچنین ترور جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد ساکن امریکا، خواستار توقف فروش تسلیحات از سوی امریکا به عربستان هستند. خرداد ماه سال جاری افشای اطلاعات در مورد ساخت و سازهای نظامی چین در خاک عربستان، مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ را به جلسه محرمانه کنگره کشاند. وزیر خارجه امریکا یک روز بعد در جلسه علنی کنگره گفت همان کسانی که جلوی فروش سلاح‌های امریکایی را به عربستان گرفته‌اند، در مورد خرید همین سلاح‌ها از کشور دیگر اظهار نگرانی می‌کنند. دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا هم بارها استدلال کرده است یکی از انگیزه‌هایش برای فروش سلاح بیشتر به عربستان سعودی «نگرانی از نفوذ روسیه و چین» در بازار اسلحه این کشور است.