چاپ

نسیم گیلان - از کرونای واقعی تا درآمدهای غیرواقعی بودجه
سایز متن الف الف
لینک کوتاه در کلیبرد کپی شد! http://akhr.ir/6221629
٢٤١
٠
شرق / متن پیش رو در شرق منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
بایزید مردوخی/ لایحه بودجه 99 در حالی سال گذشته از سوی دولت به مجلس تقدیم و بعد از تصویب در کمیسیون تلفیق در صحن علنی رد شد و در نهایت با حکم مقام معظم رهبری به شورای نگهبان ارسال و تأیید شد که دو اتفاق مهم در آن نامشهود است؛ قیمت جهانی نفت در بودجه امسال 50 دلار پیش‌بینی شد اما اکنون قیمت جهانی آن با افت شدید وارد کانال 20 دلار شده و از سوی دیگر شیوع و گسترش ویروس کرونا در هیچ‌کجای متن بودجه لحاظ نشده است. منابع پیش‌بینی شده دولت در بودجه در حالی با افت جهانی قیمت نفت از دست رفته که پیشاپیش منابع درآمدی آن غیرواقعی بوده و کسری درآمدی آن بین 100 تا 200 هزار میلیارد تومان هم برآورد می‌شد. بنابراین دولت می‌خواهد امسال سند دخل و خرج خود را با بودجه‌ای پیش‌ ببرد که با کسری درآمدی شدیدی همراه است و حتی یک بند هم درباره پیش‌بینی درآمد و هزینه اجرای سیاست‌های جبرانی خسارت ناشی از شیوع ویروس کرونا در آن موجود نیست. آیا این بودجه نیاز به بازنگری دارد؟ باید بگویم حتی بازنویسی بودجه هم هیچ کمکی به بودجه نمی‌کند؛ چراکه بازنگری هم نمی‌تواند در منابع درآمدی آن تغییری ایجاد کند؛ چراکه منبعی در اختیار نیست. تأمین منابع از محل درآمدهای نفتی که باتوجه به وضعیت بازار جهانی غیرممکن است. بنابراین دولت چاره‌ای ندارد جز اینکه به سمت راه‌های جدیدی برود که یا تاکنون تجربه نکرده است یا کم تجربه شده است. اولین منبع درآمدی که امروز ضرورت دارد به منابع درآمدی دولت اضافه شود و سال‌هاست ما در آن با طفره‌روی مواجه هستیم، درآمدهای از محل مالیات‌گیری است. دولت باید با توجه به اطلاعاتی که در دست دارد، به سمت اخذ مالیات از کسانی برود که تاکنون باید مالیات می‌پرداختند اما از پرداخت آن طفره رفته یا فرار کرده‌اند. بحث‌هایی هم درباره افزایش پایه‌های مالیاتی از سوی برخی مطرح شده اما واقعیت این است که در شرایط رکودی فعلی امکان گسترش پایه‌های مالیاتی وجود ندارد. در واقع گزینه‌ای برای اضافه‌شدن به پایه‌های مالیاتی قبلی وجود ندارد.
یکی دیگر از منابع درآمدی که امسال دولت باید برای تأمین منابع به سمت آن حرکت کند، فروش اوراق قرضه است. هرچند ممکن است دولت با مشکل جدی مواجه شود؛ چون اوراق را باید مردم بخرند که با توجه به وضعیت اقتصادی خیلی بعید است. امکان عملیاتی دیگری که وجود دارد، این است که خرید اوراق قرضه به سیستم بانکی تحمیل شود و از این طریق سیستم بانکی نقدینگی خود را در اختیار دولت قرار دهند.
همچنین دو منبع درآمدی دیگر هم از سوی خود دولت عنوان شده که یکی درخواست وام پنج میلیارددلاری از صندوق بین‌المللی پول است و دیگری درخواست برداشت یک‌میلیارددلاری از صندوق توسعه ملی؛ اما تاکنون به هیچ‌کدام این درخواست‌ها پاسخی داده نشده است. درمورد صندوق بین‌المللی پول که این استقراض حق کشورهای عضو است و این صندوق باید هرچه سریع‌تر پاسخ ایران را بدهد. اما در مورد برداشت از صندوق توسعه ملی باتوجه به اینکه دولت هنوز پاسخی دریافت نکرده است، به‌ نظر می‌رسد ذخایر موجود در صندوق امکان پاسخ‌گویی نمی‌دهد.
در مجموع شرایط فعلی به‌گونه‌ای است که بحث‌های حسابداری موضوعیت پیدا نمی‌کند و دولت نمی‌تواند به‌بهانه نداشتن پول از تأمین منابع لازم برای مقابله با بحران سرباز بزند. شیوع ویروس کرونا و تبعات اقتصادی و معیشتی ناشی از آن یک واقعیت محض است و دولت برای تأمین منابع لازم برای مقابله با آن از هر امکانی استفاده کند و با به‌کارگیری منابع درآمدی ذکرشده هم کسری بودجه‌ را پوشش دهد و هم از فشار وارده ناشی از ویروس کرونا بر مردم بکاهد.