چاپ

نسیم گیلان -
تراکتور با دنیزلی قهرمان می‌شود؟
٣١
٠
اعتماد / متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست
پریا سپینود| حضور مصطفی دنیزلی در رأس کادر فنی تیم تراکتورسازی تبریز، احتمالا حلقه مفقوده زنجیره تلاش‌های این تیم محبوب تبریزی برای فتح لیگ برتر فوتبال ایران است. تراکتورسازی در هجده دوره لیگ برتر، یازده دوره در این مسابقات حضور داشته ولی هیچ‌وقت موفق به کسب عنوان قهرمانی لیگ برتر نشده است. پرسپولیس با پنج قهرمانی و سپاهان هم با پنج قهرمانی پرافتخارترین تیم‌های این لیگ بوده‌اند. سپس استقلال با سه قهرمانی، فولاد خوزستان با دو قهرمانی و پاس و سایپا و استقلال خوزستان هر کدام با یک قهرمانی، قهرمانان هجده دوره گذشته لیگ برتر بوده‌اند. تراکتورسازی تبریز در سال‌های 91 و 92 و 94 تا یک‌قدمی فتح لیگ پیش رفت ولی هر سه بار عنوانی بهتر از نایب‌قهرمانی نصیبش نشد. دردناک‌ترین پایان برای تراکتورسازی، در فصل 94 رقم خورد که تماشاگران تبریزی در زمین خودشان، در پایان بازی با نفت، با رسیدن خبر نادرست تساوی سپاهان و سایپا، جشن قهرمانی را برپا کردند ولی دیری نگذشت که خبر آمد سپاهان بازی را برده و برای پنجمین بار قهرمان لیگ برتر شده است. در یازده دوره‌ای که تراکتورسازی تبریز در لیگ برتر حضور داشته، نقطه قوت این تیم حضور مستمرش در لیگ در طول 10 سال گذشته بوده، نقطه ضعفش هم به لحاظ تاریخی، غیبت هشت ساله‌اش در دهه 80 بوده است. تراکتورسازی در فصل 81-1380 در اولین دوره لیگ برتر، تیم چهاردهم (تیم آخر) جدول شد و به لیگ دسته یک سقوط کرد. کمبود منابع مالی و مشکلات مدیریتی در بخش بلندی از دهه 80، مانع از بازگشت تراکتورسازی به لیگ برتر شد. تبریزی‌ها برای اینکه به لیگ برتر بازگردند، مشهورترین مربی تاریخ تراکتورسازی را مجددا استخدام کردند. واسیلی گوجا از رومانی، در فاصله سال‌های 1369 تا 1376 سرمربی تراکتورسازی بود و برای شهر تبریز خاطرات خوبی در فوتبال ایران رقم زده بود. او هم اگرچه نتوانسته بود تراکتور را قهرمان لیگ آزادگان کند، ولی در مجموع تیمی ساخته بود که بازیکن تولید می‌کرد و یقه تیم‌های بزرگ فوتبال ایران را در شهر تبریز می‌گرفت.
در آن دوران تبریز هنوز جایگاه کنونی را در فوتبال ایران نداشت و فوتبال‌دوستانش هم انتظار نداشتند تراکتورسازی قهرمان جام آزادگان شود. همین که تراکتور اکثر بازی‌هایش را در تبریز می‌برد و در برابر استقلال و پرسپولیس و پاس و ملوان و سپاهان آبرومندانه بازی می‌کرد، مردم غیور و صبور تبریز را رضایت حاصل می‌شد؛ رضایتی که ریشه در قناعت فوتبالی آنها داشت. واسیلی گوجا با هفت سال و نیم حضور روی نیمکت تراکتورسازی، تراکتور را به تیمی تبدیل کرده بود که لذت فوتبال را به مردم شهر تبریز می‌چشاند بی‌آنکه کسی از آن تیم انتظار قهرمانی داشته باشد. وضعیت تراکتور در آن سال‌ها شبیه وضعیت ملوان بندر انزلی بود. مردم بندر انزلی هم معمولا از تیم‌شان انتظار قهرمانی در لیگ آزادگان نداشتند و غالبا به قصد دیدن یک بازی زیبا و هیجان‌انگیز به ورزشگاه خانگی‌شان می‌رفتند. اگر چه با آغاز سیاست سازندگی و نوسازی از آغاز دهه 70، احتمالا در بین شهرهای غیر مرکزی ایران بیشترین سهم از کیک مدرنیزاسیون و رشد و رونق اقتصادی نصیب تبریز شد، اما آثار این رونق از آغاز دهه 90 در فوتبال تبریز رویت شد؛ زمانی که تراکتورسازی در فصل 91-90 برای اولین‌بار نایب‌قهرمان لیگ برتر شد. پس از سقوط تراکتورسازی به لیگ یک در سال 81، تراکتور غیبتی هفت ساله در لیگ برتر داشت و از سال 88 با خوزه مورینیوی تبریز، فراز کمالوند، به لیگ برتر بازگشت. کمالوند در فاصله سال‌های 87 تا 90 سرمربی تراکتور بود و در لیگ برتر تراکتور را به مقام هفتم (89-88) و پنجم (90-89) رساند. جدا از رونق اقتصادی سرریز شده به فوتبال تبریز، رشد جریان‌های هویت‌گرا در تبریز نیز عامل دیگری بود که انتظار قهرمانی در لیگ برتر را نزد فوتبالدوستان تبریزی تقویت می‌کرد. در یک دهه اخیر، تراکتورسازی تبریز قطعا پرشورترین تماشاگران فوتبال ایران را داشته است.
انگیزه‌های هویت‌گرایانه پاره‌ای از این تماشاگران، در کنار تلاش تراکتورسازی برای سبقت گرفتن از دو تیم همیشه‌ مدعی تهرانی (استقلال و پرسپولیس)، تراکتورسازی را تا حد زیادی به بارسلونای فوتبال ایران در یک دهه گذشته تبدیل کرده است؛ ولی نه بارسلونای دوران پس از ظهور گواردیولا که غالبا یکه‌تاز لالیگا بوده است؛ بلکه بارسلونای دهه‌های قبل که زیبا بازی می‌کرد و تماشاگران فوتبال‌دوستش هم کم و بیش انگیزه‌های فرافوتبالی داشتند ولی غالبا زیردست رئال‌مادرید در لالیگا بود. باری، رشد انتظارات تماشاگران تبریزی موجب شد مدیران تراکتورسازی فکری اساسی برای فتح لیگ برتر بکنند. هم از این رو کمالوند را کنار گذاشتند و از فصل 91-90 امیر قلعه‌نویی را به خدمت گرفتند؛ تغییری که موثر افتاد و تراکتور در پایان فصل مذکور، نایب قهرمان لیگ برتر شد. با بازگشت قلعه‌نویی به استقلال در پایان همین فصل، مشکلی برای تراکتور پیش نیامد. اولیویرای پرتغالی در فصل 92-91 مجددا تراکتورسازی را نایب قهرمان لیگ برتر کرد. تراکتورسازی دو سال پشت سر هم تیم دوم لیگ شده بود. بار اول کورس قهرمانی را به سپاهان واگذار کرد، بار دوم به استقلال با هدایت قلعه‌نویی. در اواخر بهار 93 که تراکتورسازی تیم ششم لیگ برتر شد، این تیم سه مربی عوض کرده بود (آذرنیا، مجید جلالی، باغ‌آبادی) و سرانجام با همان اولیویرا به عنوان نامطلوب ششمی لیگ برتر اکتفا کرد.
در سال 93 رسول خطیبی مدتی سرمربی تراکتور بود و مدیران این تیم مجددا به سراغ اولیویرا رفتند و او این‌بار تراکتور را برای سومین بار به عنوان نایب قهرمانی لیگ برتر رساند. پس از فصل 94-93، تراکتورسازی نه تنها نتوانست قهرمان لیگ برتر شود بلکه از تکرار عنوان نایب قهرمانی هم عاجز ماند. تراکتور در سال 95 تیم چهارم لیگ برتر شد، در سال 96 تیم سوم، در سال 97 با افتی فاحش به رتبه دهم سقوط کرد و در سال 98 هم اگر چه تیم قدرتمندی داشت، ولی از حیث کسب نتیجه چنگی به دل نزد و تیم پنجم لیگ شد. نتایج چهار فصل گذشته، اگر چه خالی از نایب قهرمانی بوده، ولی نشان می‌دهد که تراکتورسازی یکی از بهترین تیم‌های لیگ برتر فوتبال ایران است. اگر ناکامی فصل 97-96 را فاکتور بگیریم، تراکتورسازی در سه فصل از چهار فصل گذشته، اگر چه در لیگ برتر دوم هم نشده، مدعی کسب عنوان قهرمانی لیگ بوده است. سه فصل دیگر هم، چنانکه ذکر شد، تراکتورسازی عنوان نایب‌قهرمانی لیگ برتر را به دست آورده است.
بنابراین تیم محبوب شهر تبریز در 10 سال گذشته که حضور مستمری در لیگ برتر داشته، در شش فصل مدعی کسب قهرمانی لیگ بوده و با بدشانسی یا اشتباهات خرد و کلان بازیکنان و مربیان و مدیرانش نتوانسته است تاج قهرمانی را بر سر بگذارد. این ناکامی مدام، روح و روان بسیاری از فوتبالدوستان شهر تبریز را به هم ریخته و به همین دلیل در یکی، دو سال گذشته، هواداران تراکتورسازی چه در ورزشگاه یادگار امام تبریز و چه در ورزشگاه‌های دیگر به خصوص ورزشگاه آزادی، مستعد درگیری و زد و خورد بوده‌اند. همچنین در 10 سال گذشته 16 بار پذیرای حضور سرمربی جدید بوده است. 16 سرمربی در 10 سال، آشکارا نشان می‌دهد یک جای کار مدیران تراکتورسازی می‌لنگد. شاید فقدان تجربه کافی در بالاترین سطح فوتبال ایران یا فشار بیش از حد تماشاگران برای کسب بهترین نتیجه در کوتاه‌ترین زمان ممکن، عامل رفت و آمد این همه سرمربی به تیم تراکتورسازی بوده است. در واقع پس از فراز کمالوند که سه سال پی در پی سرمربی تراکتورسازی بود، هیچ شخص دیگری چنین رکوردی از خودش در این تیم به جای نگذاشته است. فقط امیر قلعه‌نویی در سال‌های 94 تا 96 دو فصل پیاپی سرمربی تراکتور بود. نتیجه‌گرایی عاجل، در کنار انگیزه‌های فرافوتبالی، طعم لذت بردن از فوتبال را در شهر تبریز تا حد محسوسی کم کرده است و اکثر تماشاگران تراکتورسازی، در آغاز هر فصل بیش از آنکه به فکر تماشای فوتبال زیبا باشند، به چیزی جز قهرمانی فکر نمی‌کنند. در چنین فضایی، عجیب نیست که حضور مربیان گوناگون در تراکتورسازی دوام و استمرار چندانی نداشته باشد.
حال باید دید آیا مصطفی دنیزلی هم قربانی چنین روندی می‌شود یا تماشاگران و مدیران تراکتورسازی به او فرصت می‌دهند که بماند و کار کند و تراکتور را قهرمان لیگ برتر کند. گیرم نه امسال، بلکه یکی دو سال بعد. آنچه فوتبالدوستان تبریزی به آن نیاز دارند، صبوری است. تیم آنها اکنون از مربی تراز اولی برخوردار است که پرسپولیسی‌ها هنوز خاطره خوش حضورش را روی نیمکت تیم‌شان فراموش نکرده‌اند. دنیزلی در یک‌ سال و نیم حضورش روی نیمکت پرسپولیس، نتوانست این تیم را قهرمان لیگ برتر کند، ولی تیمی ساخت با بازی‌هایی درخشان؛ بازی‌هایی که هنوز از حافظه فوتبال‌دوستان ایرانی پاک نشده است. مصطفی دنیزلی مربی صاحب سبک و بادیسیپلینی است که کاراکتر و احترام‌برانگیزی دارد و از توان مدیریت بالایی هم برخوردار است. حضور او روی نیمکت تراکتورسازی، می‌تواند منشأ آرامشی باشد که فوتبال تبریز فاقد آن است. حضوری آرامش‌بخش و خردمندانه که به کار بازیکنان و طرفداران و مدیران تراکتورسازی می‌آید و عصبانیت و اضطراب را از تار و پود فوتبال تبریز می‌زداید.او در سال 2000 در جمع مربیان برتر جهان، عنوان یازدهم را کسب کرد؛ عنوانی که بسیار فراتر از سطح لیگ برتر فوتبال ایران است. دنیزلی تنها مربی ترک است که با هر سه تیم بزرگ فوتبال ترکیه، گالاتاسرای و فنر باغچه و بشیکتاش، قهرمان لیگ فوتبال ترکیه شده است. او در پرسپولیس بازیکن عصیانگری مثل علی کریمی را به خوبی مدیریت می‌کرد و در تبریز هم می‌تواند از پس اداره بازیکنان جوان یا مدعی تراکتورسازی برآید. دنیزلی در کنار فاتح ‌تریم و سنول گونش، مثلث برترین مربیان فوتبال ترکیه را در جهان فوتبال خلق کرده است. اگر از حیث موفقیت‌های یک مربی بخواهیم کارنامه دنیزلی و برانکو را مقایسه کنیم، دنیزلی اگر در جایگاهی بالاتر از برانکو نباشد، قطعا از او پایین‌تر نیست. وقتی پرسپولیس می‌تواند با برانکو سه بار قهرمان لیگ برتر شود، چرا تراکتورسازی نتواند با دنیزلی قهرمان لیگ شود؟ آنچه راه این موفقیت محتمل و منتظر را هموار می‌کند، جدا از عوامل فنی و روانی و مالی، صبوری فوتبالدوستان تبریز است. استقلال با امیرقلعه‌نویی در سال سوم به مقام قهرمانی لیگ برتر رسید. پرسپولیسی‌ها سال اول با برانکو دست‌شان به جام نرسید ولی یک سال صبر کردند و سه سال میوه شیرین آن صبر یک ساله را چیدند. طرفداران و مدیران تراکتورسازی هم باید دست کم یک سال صبر کنند. تبریز شهر زیبایی است و به شهروندانش انگیزه‌های فراوانی برای لذت بردن از زندگی می‌بخشد. در این شهر زیبا می‌توان از فوتبال لذت برد و فوتبال را دستمایه تخلیه خشم و بروز خشونت نکرد. شاید بهتر باشد طرفداران تراکتورسازی خاطره شش سال ناکامی در عین شایستگی برای فتح لیگ را موقتا از حافظه‌شان پاک کنند تا بتوانند با دنیزلی، صبورانه از فوتبال لذت ببرند. از دل این صبوری آمیخته به بصیرت لذت بردن از فوتبال، به احتمال زیاد قهرمانی در لیگ برتر هم ‌زاده می‌شود. قهرمانی در لیگ برتر برای چهارمین فصل متوالی، احتمالا برای پرسپولیس برانکو آسان نخواهد بود. استقلال هم وضعش بهتر از تراکتور نیست.
سپاهان اما برای دومین سال پیاپی قلعه‌نویی را روی نیمکت خودش می‌بیند و احتمالا از ثباتی برخوردار است که موجب می‌شود وضعیتش پیش از آغاز فصل، بهتر از تراکتورسازی و استقلال به نظر ‌آید. به هر حال دنیزلی برای فتح لیگ برتر و به ارمغان آوردن قهرمانی برای تبریزی‌ها، سه رقیب قدر دارد: برانکو، استراماچونی، قلعه‌نویی. آخرین ویژگی قابل توجه دنیزلی، همزبانی با مردم شهر تبریز است. دنیزلی با تبریزی‌ها همزبانی دارد و این همزبانی قطعا می‌تواند در ایجاد همدلی بین این پیرمرد 70 ساله و انبوه فوتبالدوستان پرشور شهر تبریز موثر باشد. تراکتورسازی با دنیزلی قهرمان لیگ برتر می‌شود اگر تحمل مدیران این تیم و صبوری و وقار تماشاگرانش افزایش یابد. و چه چیزی زیباتر از اینکه تراکتور با این همه تماشاگر عاشق و دردمند، در فصل آتی فوتبال ایران بالاخره طلسم نایب قهرمانی را بشکند و با فتح لیگ برتر، صدها هزار نفر از مردم تبریز شادی‌کنان به خیابان‌ها بریزند و به رای‌العین دریابند که کسی در ایران برای قهرمان نشدن تراکتورسازی تبریز نقشه نکشیده و دسیسه نچیده است.