نسیم گیلان - – بهرام قربانپور: از پایتخت به سمت گیلان و رشت که می آییم بعد از رد شدن از زیتونستان های سبز در کنار سفیدرود و سرسبزی درختان سیاهرود و سد تاریک به روستا که چه عرض کنم به دهکده سیاحتی و زیارتی می رسیم که نامش «امامزاده هاشم (ع)» است، نامی آشنا برای مردم ایران زمین. قبل از رفتن به سمت صحن مبارک آستان خواستیم چند لحظه‌ای در بازارچه سنتی، قدیمی و تاریخی این دهکده توریستی قدم بزنیم.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
امامزاده هاشم (ع) یکی از حدود هزار امامزاده گیلان است که هزاران دل عاشق و دوستدار اهل بیت (ع) با ضریح مطهر او گره خورده و با آن خاطره دارند. «هاشم بن محمد بن عبدالله بن حمزه بن محمد بن الحنیفه بن علی بن ابیطالب (ع) از یاران و یاری کنندگان امام رضا (ع) است که به بقعه امامزاده هاشم (ع) معروف است».
بقعه متبرکه این امامزاده در 35 کیلومتری مسیر رشت - قزوین بر قله زیبا قرار گرفته که زیارتگاه عاشقان و دوستداران اهل بیت (ع) است. این امامزاده از نوادگان امیرالمومنین (ع) بوده که به همراه یاران امام رضا (ع) به ایران آمد و پس از درگیری با مخالفان و دشمنان این امام همام به کوه‌های البرز پناهنده شد. روایت‌های زیادی از تاریخ شهادت امامزاده هاشم (ع) وجود دارد اما نمی‌توان تاریخ دقیق شهادت و ساخت بنای بقعه امامزاده هاشم (ع) را بیان کرد.
از تاریخ شهادت این امامزاده اطلاع دقیقی در دست نیست اما آنچه موجود است 13 رمضان در منطقه کنونی امامزاده هاشم (ع) به شهادت رسید و در این مکان دفن شده است.
آخرین نفس‌های یک بازارچه قدیمی
از میان ستون‌های آجری ترک برداشته بی تفاوت رد می‌شویم، از لابه لای ستون‌ها و مناره‌های آجری که رد می‌شویم همچنان سکوت حکم فرماست به گونه‌ای که گویی رد پای هیچ جنبنده‌ای به این بازار قدیمی باز نشده است، بازاری که زمانی جنب و جوشی داشت و محلی برای کسب و کار اهالی منطقه بود امروز بر در و دیوار این بازارچه سنتی فقط لانه‌های کبوترها و تارهای عنکبوت‌ها باقی مانده است.
کرکره‌ها پایین، راهروهای عمارت یخ زده و محیط سیما و منظر بی ذوق تر از همیشه در «ذوق» می‌زند. از میان انبوهی از مغازه‌های کرکره کشیده فقط چند مغازه به تعداد انگشتان دست باز است.
عده‌ای قدمت این بازارچه سنتی را به نیم قرن نسبت داده‌اند و عده‌ای هم بیشتر، اما اگر به شکل و ظواهرش بنگری به زعم خویش تصور می‌کنی که این بازارچه برای هزاره دوم قبل از میلاد است.

آهِ «حاج سلمان» و هزار حرف ناگفته
در کنار دیوار آجری پیرمردی عصا به دست نظرم را به خود جلب کرد به نظر می‌رسید اهل همین جا باشد به سمتش رفتم و بعد از خوش و بِش باب گفت وگو را باز کردیم تا فهمید «خبرنگارم» استقبالش برای هم صحبتی با من بیشتر شد و گویا دلی پرحرف داشت، خود را «حاج سلمان» معرفی کرد؛ وقتی از حاج سلمان از روزهای اوج و رونق این بازارچه پرسیدم «آهی» کشید و سرش را به علامت تأسف تکان داد و به افق خیره شد، تمام حرف‌های این پیرمرد را می‌توان در همان آه برخاسته از اعماق وجودش خلاصه کرد، حرف‌هایی از جنس نامهربانی‌ها، بی مهری‌ها و بی تفاوتی‌ها که بر سر این بازارچه آمده است.
بازارچه قدیمی امامزاده هاشم (ع) رشت زمانی محل داد و ستد بومیان منطقه و مجاوران بود و انواع محصولات محلی و تولیدات بومی منطقه در اینجا به فروش می‌رفت و رونق ویژه ای داشت اما رفته رفته با عبور آزادراه رشت – قزوین و همچنین جداسازی مسیر فرعی از مسیر اصلی این آزادراه، این بازارچه قدیمی از رونق افتاد.
گپ و گفت ما با «حاج سلمان» به درازا کشید و به اتفاق هم به سمت «حرم» حرکت کردیم و این بازارچه قدیمی را با ترک خوردگی هایش تنها گذاشتیم.
پله‌های ورودی حرم را یکی پس از دیگری طی کردیم و قبل از رسیدن به محوطه حرم آستان مبارک امامزاده هاشم (ع) به مزار شهدای گمنام و خوشنام و دیگر شهدای عزیز عرض ادب کردیم و با اذن از شهدا سمت عزم حرم کردیم.
حاج سلمان که از چند و چون ماجرای گزارش ما با خبر بود ما را به «حاج حسن» مدیر آستان مبارک امامزاده هاشم (ع) معرفی کرد و سپس به اتفاق هم برای زیارت به داخل حرم رفتیم.
حکایت برق و اتاقی تاریک برای گفت و گو
«برق» به منوال گذشته رفته بود اما خورشید از پنجره‌های رنگ به رنگ حرم منظره‌ای زیبا برایمان خلق کرده بود و سوسوهای طلایی رنگش به بارگاه نقره گون و طلایی ترکیب قشنگی را به تصویر می‌کشید.
بعد از زیارت و خداحافظی با حاج سلمان به اتفاق حاج حسن به اتاق مدیریت بقعه متبرکه امامزاده هاشم (ع) رشت رفتیم، فضا تاریک و دلگیر بود و فقط نورهایی که از پنجره‌های سقف به داخل می‌تابید به چشمان «سوی» دیدن می‌داد، گویا برق منطقه هفته‌ای چند بار قطع می‌شود و از قضا این روز هم از روی بدشانسی ما چندین بار قطع شده است که از متولیان امر انتظار می‌رود با توجه به گردشگری بودن این دهکده سیاحتی و زیارتی و سکونت قابل توجه از مردم، نسبت به رفع ریشه‌ای این مشکل اقدامات موثرتری انجام دهند.
آن طوری که مدیر آستان مبارک امامزاده هاشم (ع) از جزئیات، پیشینه و تاریخچه این امامزاده می‌گفت و به قدری جملات قصارش شیرین و دلچسب بود که افسار زمان از دست ما در رفت اما برقِ رفته هنوز برنگشت و حالا فضای اتاق با غروب خورشید تاریک‌تر هم شده و ما یک گفت وگویی «تاریک» با موضوعی «روشن» را تجربه کردیم.
صحبت‌های حاج حسن اگر چه از تاریخ پر رمز و راز این سامان پرده بر می‌داشت اما به قدری تازه و ناب بود که حرف‌هایش را قطع نکردم. وی می‌گفت: مجموعه امامزاده هاشم (ع) دارای چند کاربری متفاوت در نتیجه موقعیت ویژه اقلیمی و جغرافیایی است که از دیرباز پذیرای گردشگران زیادی بوده است. این بنا شامل دو قسمت مسجد و صحن اصلی است که دو گنبد بر روی هر قسمت قرار دارد، گنبد صحن امامزاده از سمت جنوبی و بر فراز تپه از لابلای درختان قابل رؤیت و به عنوان نشانه سایت است.
بازارچه امامزاده هاشم (ع) به طرح سنتی، در سال 1358 ساخته و در اطراف حیاط مرکزی شکل گرفت اما به دلیل کور بودن دید از جاده تنها مغازه‌های ردیف اول مورد استفاده واقع شد. در امتداد این مغازه‌ها و جداره جاده، واحدهای تجاری دیگری به صورت خودجوش رشد کرده‌اند.

وعده «الحاق» محقق نشد
قطب فرهنگی و مذهبی گیلان نیازمند توسعه زیرساختی در همه بخش‌ها است و فقط یدک کشیدن نام و نشان گره‌ای از مشکلات اهالی این منطقه وا نمی‌کند مشکلاتی که روز به روز ریشه دار و کهنه می‌شود. بیکاری جوانان، مشکل آب شرب، قطعی و نابه سامانی برق، عدم ساماندهی فاضلاب، نبود مکان تفریحی مناسب، حذف اقتصاد و از رونق افتادن بازارچه سنتی با عبور آزادراه تنها بخشی از دغدغه‌های اهالی دهکده توریستی امامزاده هاشم (ع) رشت است که ما بین دو شهرستان رودبار و رشت بلاتکلیف رها شده است.
در گذشته صحبت‌های زیادی مبنی بر الحاق امامزاده هاشم (ع) به شهرستان رودبار به میان آمد اما فقط در حد حرف و وعده‌های توخالی برخی سیاسیون باقی ماند به زعم برخی‌ها الحاق این روستا به شهرستان رودبار می‌تواند امامزاده هاشم (ع) را از بلاتکلیفی در بیاورد.

بلاتکلیفی یک دهکده توریستی
آب و هوا، موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در دل جنگل و کوهستان و از سوی دیگر دسترسی آسان به شاهراه بزرگ پایتخت به گیلان و آزادراه رشت – قزوین از جمله ویژگی‌هایی است که امامزاده هاشم (ع) رشت را نسبت به سایر بقاع متبرکه استان برجسته کرده است.
قرارگیری این بقعه متبرکه در ورودی شهرستان رشت و در تلاقی 2 شهرستان رودبار و رشت واقع شده که به نوعی پیوند دهنده جنوب و مرکز استان است و به تعبیر دیگر از آن به عنوان «پیشانی گیلان» یاد می‌کنند نکته‌ای حاج حس روی آن صحه گذاشت.
به گفته این خادم کهنه کار امامزاده هاشم (ع) این امامزاده استراحتگاه، ماوا و آرامش دهنده مسافران و گردشگران است و هر ایرانی که قصد سفر به گیلان را دارد حتماً سری به این حرم زده است.
بزرگترین مزار شهدای روستایی کشور دیگر شاخصه امامزاده هاشم (ع) رشت است، امامزاده و روستایی که 63 شهید گلگون کفن در آن آرمیده‌اند.
حاج حسن به حُسن خلق، مهربانی و خونگرمی مردمان این دیار علوی تبار اشاره می‌کند، مردمانی که با رویی گشاده سبد سبد مهربانی و عشق به زائران و مسافران هدیه می‌کنند تا پیام دهنده صلح، دوستی و مهربانی از دیار خوبی‌ها باشند.

غفلتی به وسعت دهکده
آنطور که آمارها روایت می‌کند در طول سال حدود 100 هزار نفر به امامزاده هاشم (ع) رشت سفر می‌کنند و حجم مسافران و زوار در ایام نوروز رشد قابل توجهی دارد و اغلب مسافران و زوار حرم اقامت یک روزه در این دهکده زیارتی تجربه می‌کنند.
با توجه به ظرفیت‌های گردشگری مذهبی امامزاده هاشم (ع) و قرارگیری در شاهراه ترانزیتی و بین المللی رشت – تهران و دیگر مزیت‌های گردشگری اگر بگوییم که این ظرفیت گردشگری مذهبی در گیلان مورد غفلت واقع شده بی راه نگفته‌ایم و لذا می‌طلبد نگاه ویژه‌تری نسبت به تأمین زیرساخت‌های این روستای مستعد به توسعه صورت گیرد.
افزایش لاین اصلی آزادراه و گسترش فضای آزادراهی اگرچه از لحاظ قانون آزادراه‌ها محدودیت‌های فراوانی دارد اما برای بازگشت دوباره رونق به بازارچه سنتی امامزاده هاشم و دسترسی آسان مسافرین و گردشگران (در مسیر برگشت) به حرم می‌توان با خم کردن قانون سبب شد تا کمر اقتصاد منطقه بیش از این «خم» نشود.
کد خبر 6056956