نسیم گیلان - زومیت / کلوسوس رودس یا غول رودس، شگفتی گمشده یونان باستان، پس از هزاران سال هنوز به زندگی بازنگشته است. رازها و چالش‌های پشت صحنه‌ی این پروژه تاریخی چیست؟
غول رودس، تندیس هلیوس، خدای خورشید در اساطیر یونان باستان، یکی از مشهورترین عجایب هفتگانه جهان باستان و نمادی از مهندسی و هنر یونانی، هنوز رویای بازسازی را به واقعیت تبدیل نکرده است. این مجسمه‌ی عظیم که روزگاری بر ورودی بندر رودس قد علم کرده بود، پس از هزاران سال همچنان موضوع بحث و بررسی‌های فراوان است. چالش‌های فنی، اقتصادی و تاریخی باعث شده‌اند این یادمان تاریخی که نمادی از قدرت و خلاقیت بشر است، همچنان در صفحه تاریخ باقی بماند و داستانش الهام‌بخش نسل‌های امروز باشد.
بازار ![]()
هفت شگفتی دنیای باستان، از حدود دو هزار و دویست سال پیش، وقتی که انتیپاتر صیدایی برای اولین بار آن‌ها را معرفی کرد، همیشه ذهن علاقه‌مندان تاریخ را به خود مشغول کرده‌اند. هرچند فهرست دقیق این آثار در منابع کهن تفاوت داشت، اما امروز همه بر سر عجایب هفتگانه شناخته‌شده‌ی باستانی توافق دارند: اهرام جیزه، باغ‌های معلق بابل، تندیس زئوس، آرامگاه هالیکارناسوس، معبد آرتمیس، فانوس اسکندریه و تندیس غول‌پیکر رودس. نکته‌ی جالب این است که تنها اهرام جیزه هنوز پا برجاست و بقیه به تاریخ پیوسته‌اند.
غول رودس یکی از باشکوه‌ترین سازه‌های جهان باستان و نمایانگر ترکیبی از هنر و مهندسی یونانی است.
اما ایده‌ی بازسازی یکی از این عجایب تاریخی، یعنی کلوسوس رودس یا غول رودس، طی چند دهه اخیر بارها مطرح شده و به‌ویژه، در دهه 1990 میلادی توجه بسیاری را به خود جلب کرد. هرچند برخی طرح‌ها منطقی و اجرایی به نظر می‌رسیدند، بعضی دیگر بیش‌از‌حد جاه‌طلبانه بودند و با شرایط اقتصادی یونان جور درنمی‌آمدند. با وجود همه‌ی بحث‌ها، هیچ‌کدام تاکنون به مرحله‌ی ساخت نهایی نرسیده‌اند.
کلوسوس رودس، یادمانی بی‌نظیر
به‌نقل‌از وبسایت گرانج، کلوسوس رودس، یکی از باشکوه‌ترین سازه‌های جهان باستان، نمایانگر ترکیبی از هنر و مهندسی یونانی است که در بندر رودس برپا شده بود. این مجسمه‌ی عظیم پیکره هلیوس، خدای خورشید در اساطیر یونانی باستانی را نشان می‌داد و از صفحات بزرگ برنز ساخته شده بود. ارتفاع آن به حدود 32 متر می‌رسید؛ یعنی تقریباً به اندازه‌ی یک ساختمان ده‌طبقه‌ی امروزی بود.
تصاویر مختلفی از تندیس وجود دارد؛ برخی آن را با دست بالا برده نشان می‌دهند، مشابه تندیس آزادی که فردریک بارتولدی، طراح آن، از کلوسوس الهام گرفته بود. روایت دیگری دست مجسمه را بر چشم قرار داده تا به درخشش خورشید اشاره کند. یکی از داستان‌های مشهور می‌گوید کلوسوس دو سوی ورودی بندر را دربر گرفته و کشتی‌ها از میان پاهایش عبور می‌کردند، ولی امروز متخصصان این نکته را با توجه به محدودیت‌های مهندسی آن زمان، امکان‌ناپذیر می‌دانند.
ساخت تندیس 12 سال زمان برد و بین سال‌های 294 تا 282 پیش از میلاد انجام شد. هدف از آن، بزرگداشت مقاومت مردم رودس در برابر محاصره‌ی دیمتریوس یکم پلیورکتس بود که ده سال پیش از ساخت تندیس آغاز شده بود. کمتر از نیم قرن بعد، زلزله‌ای شدید بنا را تخریب کرد. طبق گزارش‌ها، بقایای کلوسوس رودس بیش از هشت قرن در محل باقی ماند تا سرانجام، توسط نیروهای عرب فاتح به یغما برده شد.
آینده کلوسوس رودس
تصاویر تاریخی کلوسوس رودس همچنان جذابیت خود را حفظ کرده و موجب شکل‌گیری ایده‌های مختلفی برای بازسازی آن شده‌اند. در سال 1999، جزیره‌ی رودس تصمیم گرفت به مناسبت آغاز هزاره جدید، مجسمه را بازسازی کند و پروژه‌ای برای جمع‌آوری سرمایه جهت تکمیل آن تا المپیک 2004 آتن ارائه داد، اما این طرح هرگز رنگ اجرا به خود ندید.
در سال‌های 2008 و 2015، ایده‌ی بازسازی دوباره مطرح شد، اما این بار برنامه‌هایی برای ایجاد جاذبه‌های گردشگری مانند موزه و رستوران درون تندیس و تأمین انرژی از طریق پنل‌های خورشیدی در طرح دیده می‌شد که اشاره‌ای هوشمندانه به خدای خورشید و ضرورت استفاده از انرژی‌های پاک است.
اما متأسفانه، طرح‌ها درست در زمان بحران اقتصادی شدید یونان به جریان افتادند. موافقان، فرصت‌های شغلی و گردشگری را وعده دادند، در حالی که مخالفان آن را هزینه‌ای غیرضروری در شرایط سخت مالی قلمداد کردند. بنابراین، به نظر می‌رسد کلوسوس رودس هنوز باید در فهرست یادمان‌های بزرگی باقی بماند که تنها در تاریخ جاودانه شده‌اند.