نسیم گیلان - زومیت / مختصات صفر درجه عرض و صفر درجه طول جغرافیایی، روی نقطه‌ای ناشناخته در اقیانوس اطلس قرار می‌گیرد که به جزیره نال معروف شده است.
مختصات صفر درجه عرض و صفر درجه طول جغرافیایی، یا به عبارت بهتر جایی که استوا و نصف‌النهار مبدأ یکدیگر را قطع می‌کنند، یکی از اسرار زمین بوده است. سال‌ها، کشورهای مختلف اصرار داشتند که نصف‌النهار مبدأ از خاک خودشان عبور کند و همین اختلاف باعث سردرگمی در نقشه‌ها و ناوبری جهانی می‌شد.
بازار ![]()
قبل از توافق بر سر سیستم مختصات استاندارد، ناوبری کمی گیج‌کننده بود. در آن دوران، کشورها درباره اینکه گرینویچ اصلی (نقطه‌ای که طول جغرافیایی در آن صفر در نظر گرفته می‌شود) کجا قرار دارد، اختلاف داشتند. فرانسه نقشه‌هایی منتشر می‌کرد که در آن‌ها نصف‌النهار مبدأ از پاریس می‌گذشت، در حالی که چین نقشه‌هایی داشت که صفر درجه طول از پکن عبور می‌کرد و این اختلافات برای هر کسی که می‌خواست در جهان ناوبری کند، کابوس بود. به‌طور خلاصه، اکثر کشورها اصرار داشتند نصف‌النهار مبدأ از خاک کشور خودشان عبور کند تا صفر درجه برایشان راحت باشد.
آن‌طور که آی‌اف‌ال ساینس می‌نویسد، در کنفرانس بین‌المللی نصف‌النهار در واشنگتن در سال 1884 که به ابتکار چستر آرتور، رئیس‌جمهور آمریکا برگزار شد، ستاره‌شناسان و نمایندگان 25 کشور گرد هم آمدند تا نصف‌النهار جهانی را تعیین کنند و به این سردرگمی پایان دهند.
در کنفرانس مشخص شد که استفاده از رصدخانه سلطنتی گرینویچ در لندن به عنوان نصف‌النهار مبدأ بسیار مناسب است؛ زیرا خط تاریخ بین‌المللی نیز در این مسیر مشخص می‌شد و تقریباً تمام مسیر آن از روی آب عبور می‌کرد. این نقطه حالا نشان‌دهنده صفر درجه طول جغرافیایی است، یعنی خطی که از بالای زمین تا پایین آن کشیده شده و شرق و غرب را از هم جدا می‌کند. تعیین صفر درجه عرض جغرافیایی آسان‌تر بود، هرچند پیدا کردن آن نیاز به دانش ستاره‌شناسی داشت و این خط همان خط استوا است.
پس در مختصات 0،0 چه چیزی قرار دارد؟ همان‌طور که گفته شد، نصف‌النهار اصلی عمدتاً از روی آب عبور می‌کند. مختصات 0،0 هم در آب و و به طور دقیق‌تر در خلیج گینه، کمی دورتر از ساحل غربی آفریقا در اقیانوس اطلس شرقی قرار دارد. در دنیای واقعی چیزی به طور فیزیکی روی زمین وجود ندارد تا نقطه‌ی مختصات 0° عرض و 0° طول را مشخص کند. اما در نقشه‌های دیجیتال، برای راحتی کار و نشان‌دادن این مختصات، این نقطه به صورت جزیره‌ای فرضی به نام جزیره نال (Null Island) نمایش داده می‌شود.
وقتی نقشه‌ها با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) دیجیتالی می‌شوند، داده‌های آدرس به مختصات تبدیل می‌شوند. این فرایند ساده اما زمان‌بر است؛ ولی اگر داده‌ها اشتباه باشند، خطای جالبی به شکل یک جزیره ایجاد می‌شود.
درواقع، به دلیل اشتباهات انسانی، داده‌های نادرست یا حتی نقص در سیستم کدگذاری جغرافیایی، فرایند تبدیل آدرس به مختصات همیشه بدون مشکل نیست. گاهی وقت‌ها اگر در نوشتن آدرس اشتباه شود، مثلاً اسم خیابان غلط نوشته شود یا شماره‌ی ساختمانی وجود نداشته باشد، سیستم نقشه‌خوان (که آدرس را به نقطه‌ای روی نقشه تبدیل می‌کند) گیج می‌شود. در این حالت به جای اینکه مکان واقعی را نشان بدهد، نقطه‌ی (0،0) روی نقشه را برمی‌گرداند. این نقطه واقعاً روی زمین وجود دارد (روی خط استوا نزدیک آفریقا)، اما هیچ ربطی به آدرس اصلی ندارد. در نتیجه خیلی از آدرس‌های اشتباه روی نقشه در همان نقطه جمع می‌شوند و یک «جزیره‌ی آدرس‌های اشتباه» درست می‌کنند.
درنهایت منطقه توصیف‌شده به شوخی «جزیره نال» نامیده شد و وقتی جغرافی‌دانان پایگاه داده نچرال ارث، آن را به صورت دستی روی نقشه‌های عمومی رسم کردند، توجه عموم به آن جلب شد. طبق توضیح نچرال ارث: «جزیره نال جزیره‌ای فرضی به مساحت یک متر مربع است که در جایی از آفریقا قرار دارد که استوا و نصف‌النهار اصلی یکدیگر را قطع می‌کنند. این نقطه، با قرارداشتن در مختصات 0،0، برای مشخص‌کردن خطاهای کدگذاری جغرافیایی که توسط سرویس‌های نقشه به 0،0 هدایت می‌شوند، مفید است.»
در دنیای واقعی غیردیجیتال، شناور تنهایی به نام Station 13010 - Soul در این نقطه وجود دارد. این شناور همراه با 16 شناور دیگر، بخشی از سامانه شناورهای ثابت پژوهش و پیش‌بینی در اقیانوس اطلس (PIRATA) است که عوامل مانند دما، رطوبت و سرعت باد را پایش می‌کند و اطلاعات آن برای پیش‌بینی هوا و مدل‌های اقلیمی استفاده می‌شود.